بررسی تکثیر غیرجنسی تیس ‭(Sorbus aucoparia) ‬از طریق کشت بافت

تیس، با نام علمی ‭Sorbus aucuparia ‬یک گونه درختی مهم از تیره گل سرخ است. اهمیت این گونه بیشتر به منظور تجدید حیات جنگل در مناطق کوهستانی و ارزش دارویی و صنعتی میوه و چوب آن است. با توجه به رو به انقراض بودن پایه های تیس در جنگل های شمال ایران، تکثیر غیرجنسی پایه های مسن از طریق کشت جوانه می تواند به ازدیاد و حفاظت از این گونه کمک نماید. به منظور دستیابی به روش مناسب ریزازدیادی گونه تیس، در این تحقیق تکثیر غیرجنسی گیاه از پایه بالغ مناطق سنگده ساری، سیابیشه مازندران و فولادمحله سمنان، از طریق کشت جوانه انجام شد. در مرحله پیش سترون سازی، شستشو و برس کشی نمونه ها با مایع ظرفشویی و سپس با محلول اتانل ‮‭70‬ درصد، آنگاه غوطه وری نمونه ها در محلول قارچ کش تیرام ‮‭0/2‬ درصد برای ‮‭24‬ ساعت انجام گرفت. در مرحله سترون سازی، در ابتدای فصل زمستان، تیمار استفاده از محلول ‮‭0/1‬ درصد کلریدجیوه برای زمان 4 دقیقه در مورد ژنوتیپ بالغ سنگده- فریم و زمان 3 دقیقه برای ریزنمونه ژنوتیپ های سیابیشه مناسب تر از بقیه تیمارها بود. برای ریزنمونه ژنوتیپ های فولادمحله، این تیمار در فصل تابستان و در زمان 5 دقیقه مناسب بود. سه نوع محیط کشت ‭MS‬، ‭MS ‬تغییر یافته و‭DKW ‬با هورمون های‭BA ‬و2‭iP ‬در غلظت های صفر تا 1 میلی گرم در لیتر، ‮‭05/0‬ ‭TDZ ‬میلی گرم در لیتر و ‭IBA‬در غلظت های ‮‭0/1‬تا ‮‭0/01‬ میلی گرم در لیتر در مرحله شاخه زایی و تکثیر مورد استفاده قرار گرفت و بعد از سه واکشت میانگین های ضریب ازدیاد، رشد طولی شاخه و سبزینگی به عنوان داده مورد آنالیز واریانس قرار گرفت. برای صفات مورد بررسی، محیط کشت ‭DKW ‬دارای ‭BA‬، ‭TDZ ‬و ‭IBA ‬در غلظت های به ترتیب ،‮‭0/05 1‬و ‮‭0/01‬ میلی گرم در لیتر به عنوان ترکیب بهینه انتخاب شد. کشت جوانه جانبی از قلمه ساقه در محیط کشت ‭MS ‬حاوی ورمیکولیت نسبتا موفقیت آمیز بود. پیش تیمار ریشه زایی در محیط پایه بدون هورمون برای یک ماه و سپس ریشه زایی در محیط تغییر یافته ‭MCM ‬با نصف غلظت از املاح پرمصرف و ‭IBA ‬در غلظت 3 میلی گرم در لیتر و در شرایط تاریکی انجام شد.گیاهچه های حاصل در گلخانه مراحل سازگاری خود را طی نمودند. واژه های کلیدی: تکثیر غیرجنسی- کشت بافت- تیس