بررسی سازگاری و عملکرد پروونانس های گونه های صنعتی اکالیپتوس در نواحی مختلف اکولوژیکی ایران

هدف از اجرای طرح معرفی گونه ها و پروونانسهای سازگار، سریع الرشد و صنعتی اکالیپتوس در نقاط مختلف ایران با انجام آزمایش سازگاری به طور مستقل در استان مورد نظر است.این طرح در ‮‭14‬ نقطه ایران شامل: دشت مغان، مهران، ورامین، گناباد، قم، کازرون، ساوه، محلات، خرم آباد، کلارآباد تنکابن، گرگان، یزد، نرماشیر بم و بوشهر مورد آزمایش قرار گرفته است. تیمارهای مورد استفاده در هر عرصه آزمایشی شامل چند گونه صنعتی و سریع الرشد اکالیپتوس و چند پروونانس (مبدا بذر مختلف)، زیر گونه و واریته است که با توجه به شرایط خاص آب و هوایی در هر عرصه تحقیقاتی، متغیر می باشند. گونه های مورد آزمایش اغلب شامل موارد زیر است‭: E. camaldulensis‬، ‭E. grandis‬، ‭E. globulus‬، ‭E. rubida‬، ‭E. saligna‬، ‭E. viminalis ‬آزمایش در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و حداقل در سه تکرار و با فاصله کاشت ‮‭3 3‬ ‭x ‬متر انجام شده است. نتایج با استفاده از روشهای تجزیه واریانس و آزمون دانکن و بکارگیری نرم افزار ‭SPSS ‬و ‭SAS ‬تجزیه و تحلیل شده است. داده های مورد استفاده در این گزارش مربوط به حدود پنج سال اجرای طرح است و نتایج شش استان ارایه شده است. بهترین پروونانس گونه ‭E. camaldulensis ‬با مبدا بذر داخلی، ‮‭41‬‭-zh ‬است که در یزد با استفاده از فاضلاب آبیاری شده است و بیشترین زنده مانی (‮‭100‬ درصد) را بخود اختصاص داده است. همچنین بهترین واریته های این گونه با مبدا بذر خارجی ‮‭15021‬ ‭(var. camaldulensis)‬، ‮‭15272‬ ‭(var. subcinerea) ‬و ‮‭15195‬ ‭(var. subcinerea) ‬هستند که مقدار زنده مانی آنها بیش از ‮‭90‬ درصد است و به ترتیب در محلات و کازرون مورد آزمایش قرار گرفته اند. گونه ‭E. grandis ‬با دو مبدا داخلی (ایستگاه بخش چمستان نور) و خارجی (استرالیا) در دو ایستگاه خوشامیان کلارآباد و محلات دارای زنده مانی متوسط به ترتیب معادل ‮‭64‬ و ‮‭87‬ درصد می باشد. گونه ‭E. rubida ‬با مبدا بذر داخلی (ایستگاه شیخ نشین شرکت شفارود گیلان) در مناطقی مانند محلات، قم و ایستگاه خوشامیان کلارآباد مورد آزمایش قرار گرفته، به نحوی که سازگاری آن در محلات و خوشامیان عالی و با زنده مانی به ترتیب معادل ‮‭93‬ و ‮‭90/7‬ درصد می باشد و سازگاری آن در قم کم و بیش نزدیک به متوسط با زنده مانی معادل ‮‭46/7‬ درصد می باشد. گونه ‭E. saligna ‬با دو مبدا بذر داخلی (کد ‮‭18241‬ و ‮‭20762‬ استرالیا) در محلات و یزد و یک مبدا داخلی (کد (‮‭171‬‭-sh) ‬از شرکت شفارود گیلان) در یزد مورد آزمایش قرار گرفته است که میزان زنده مانی آنها به ترتیب ،‮‭60 80‬ و ‮‭70‬ درصد است که نشان دهنده سازگاری متوسط تا خوب این گونه است. گونه ‭E. viminalis ‬با یک مبدا بذر داخلی (کد ‮‭168‬‭-sh ‬از شرکت شفارود گیلان) و سه مبدا بذر خارجی (کدهای ،‮‭19482 15211‬ و ‮‭16546‬ استرالیا) به ترتیب در محلات و ساوه، یزد و مازندران و بالاخره دو مبدا آخر خارجی در محلات مورد آزمایش قرار گرفته اند که میزان زنده مانی که معرف سازگاری آنها است به ترتیب ‮‭60‬ و ،‮‭67 43‬ و ،‮‭60‬ ،‮‭53 87‬ می باشد که نشاندهنده سازگاری خوب تا متوسط در نقاط مختلف ایران است. ‮‭18‬- واژه های کلیدی: اکالیپتوس، سازگاری، جنگلکاری، زنده مانی، قطر، ارتفاع، خاکشناسی، کیفیت، تاج پوشش