بررسی ویژگی های مورفولوژیکی و بیماری زایی ایزوله های بیماری مرگ نارون در جنگل های شمال کشور

بیماری مرگ نارون یکی از مهمترین عوامل خسارتزای درختان نارون در جهان است. ابتدا عامل بیماری قارچ‭(syn. Ceratocystis ulmi) Ophiostoma ulmi ‬گزارش شده بود. در صورتیکه بعدا در اروپا و آمریکا دو گونه قارچ از جنس ‭Ophiostoma ‬به عنوان عامل بیماری مرگ نارون گزارش گردیده است. در ایران تقریبا از حدود ‮‭40‬ سال قبل که بیماری مرگ نارون در جنگل گلستان گزارش گردید، خسارت زیادی به درختان نارون واردکرده است. عامل بیماری مرگ نارون در ایران قارچ ‭Ophiostoma(Ceratocystis) ulmi ‬گزارش شده بود. بنابراین، به منظور روشن شدن وضعیت عامل بیماری مرگ نارون در جنگلهای شمال ایران، از سال ‮‭1384‬ تا ‮‭1386‬ از درختان نارون (ملج و اوجا) در جنگلهای شمال شامل استانهای گیلان، مازندران و گلستان نمونه برداری بعمل آمد. نمونه های آلوده بر روی محیط کشت عمومی‭P.D.A.‬، مالت اکسترت آگار و محیط کشت اختصاصی قرار داده شد. پس از رشد پرگنه قارچ عامل بیماری، جدا سازی و خالص سازی انجام گرفت. تعدادی از جدایه ها با توجه به مشخصات میکروسکپی، شرایط رشد و بیماریزایی آنها، متعلق به قارچ ‭O. ulmi Sensu Stricto ‬بودند. ولی تعداد دیگری از جدایه ها که دارای مشخصات میکروسکپی و شرایط رشدی متفاوتی بوده ونسبت به جدایه های گونه قبلی، شدت بیماریزایی بیشتری داشتند، به گونه ‭O. novo- ulmi Brasier ‬تعلق داشتند. اثبات بیماریزایی دو گونه قارچ عامل بیماری، با تزریق سوپانسیون اسپور بر روی ساقه نهالهای چهار ساله ملج و اوجا در گلخانه بررسی گردید. پس از پنج هفته، نهالهای ملج و اوجا مایه کوبی شده با گونه ‭O. ulmi‬، علایم پژمردگی جزیی بر روی برگ نهالها نشان دادند. ولی بیماریزایی گونه ‭O. novo- ulmi ‬بر روی نهالهای ملج و اوجا با ایجاد پژمردگی شدید و سبز خشک شدن برگ نهالها، اثبات گردید. واژهای کلیدی: بیماری مرگ نارون، جنگلهای شمال ایران، نارون، ملج، اوجا، بیماریهای قارچی، ‭Dutch Elm Disease Ceratocystis ulmi‬، ‭O. novo - ulmi‬، ‭Ophiostoma ulmi‬،