بررسی و شناسایی عوامل آلاینده در دریاچه مهارلو

جایگاه اکولوژیایی دریاچه ی مهارلو به ویژه جنبه های کاربردهای صنعتی (برداشت نمک) و شیلاتی (منبع مراحل مختلف زندگی آرتمیا که در آب زی پروری از آن برای تهیه ی غذای طبیعی استفاده می شود)، در ارتباط با حجم بالای ورود پس آب های شهری، صنعتی و بیمارستانی شیراز به این دریاچه از اهمیت بسیار زیادی در استان فارس برخوردار است. برای آگاهی از چه گونگی آلودگی دریاچه، در این طرح وضعیت غلظت مواد معدنی مغذی و فلزات سنگین، و نیز برخی شرایط فیزیکی و شیمیایی دریاچه بررسی شده است. پنج ایست گاه در پنج نقطه از دریاچه تعیین شد تا در طول یک سال از دی ‮‭1380‬ تا آذر ‮‭1381‬ به طور ماهانه از آب دریاچه نمونه برداری و اندازه گیری عوامل مورد نظر بر روی آن انجام شود. با بروز یک خشک سالی فراگیر در استان فارس، دریاچه نیز در سال پیش از آغاز به طور کامل خشک شد، و پس از آب گیری دوباره، تنها امکان کار در سه ایستگاه وجود داشت، که آن نیز اجبارا در پایان به یک ایستگاه کاهش یافت. نتایج میانگین ماهانه ی ایستگاه ها با یک دیگر، و نتایج میانگین سه ایستگاه در هر ماه با ماه های دیگر با روش تحلیل پراش مقایسه شد. میانگین سالانه ی پی اچ ‮‭95.7‬ (‮‭558.0‬‭= SD)‬، اکسیژن محلول ‭ppm ‬‮‭92.2‬ ( ‮‭11.2‬‭= SD)‬، شوری ‭ppt ‬‮‭73.290‬ (‮‭08.168‬‭= SD)‬، هدایت الکتریکی ‭ms/cm ‬‮‭52.375‬ (‮‭72.232‬‭= SD)‬، دمای آب ‮‭8.20‬ درجه ی سانتی گراد (‮‭4.7‬‭= SD)‬، غلظت یون نیتریت ‭ppm‬‮‭0507.0‬ (‮‭0581.0‬‭= SD)‬، نیترات ‭ppm ‬‮‭1113.0‬ (‮‭0893.0‬‭= SD)‬، آمونیاک آزاد ‭ppm‬‮‭342.3‬ ( ‮‭894.2‬‭= SD)‬، یون کربنات ‭ppm‬‮‭75.67‬ ( ‮‭84.66‬‭= SD)‬، بی کربنات ‭ppm‬‮‭88.270‬ (‮‭91.190‬‭= SD)‬، غلظت ‭CO‬2 محلول ‭ppm‬‮‭57.63‬ (‮‭94.37‬‭= SD)‬، یون فسفات ‭ppm‬‮‭0182.0‬ (‮‭0256.0‬‭= SD)‬، قلیاییت ‭ppm‬‮‭97.328‬ (‮‭14.216‬‭= SD)‬، یون کلر ‭ppt‬‮‭05.128‬ (‮‭65.76‬‭= SD)‬، کلسیم ‭ppm‬‮‭90.3334‬ (‮‭87.4769‬‭= SD)‬، منیزیم ‭ppm‬‮‭22.22719‬ (‮‭82.45204‬‭= SD)‬، سختی کل ‭ppm‬‮‭73.18059‬ (‮‭54.12513‬‭= SD)‬، کل مواد جامد محلول ‭ppt‬‮‭20.203‬ (‮‭40.132‬‭= SD)‬، و کل مواد ذره یی معلق ‭ppm‬‮‭65.8‬ (‮‭49.5‬‭= SD) ‬بوده است. در این دوره بیش ترین غلظت ارسنیک ‭ppb‬‮‭23‬، کوبالت ‭ppb‬‮‭303‬، کادمیوم ‭ppb‬‮‭970‬، سرب ‭ppb‬‮‭8510‬، و نقره ‭ppb‬‮‭25‬ در آب دریاچه بوده است، در حالی که در برخی از ماه ها هیچ غلظتی به دست نیامد. نتایج نشان داد که در مورد بیش تر عوامل ایستگاه ها تفاوت معناداری با هم نداشتند، اما تغییرات ماهانه در طول سال برای بیش تر عوامل معنادار بود (‮‭05.0‬‭> P). ‬دریاچه ی مهارلو از نظر مواد معدنی و نیز فلزات سنگین حدود متفاوتی از آلودگی را نشان می دهد، اما برای به دست آوردن درک دقیقی از وضعیت آلودگی دریاچه، توجه به روابط آب-رسوبات در جابه جایی مواد آلاینده ضروری است. نتایج این بررسی می تواند ثبت خوبی از شرایط خشکسالی دریاچه به دست دهد. واژه های کلیدی : دریاچه های شور- مهارلو- آلودگی- مواد مغذی- فلزات سنگین- آرتمیا