شناسایی و تعیین پراکندگی بیمارگرهای باکتریایی گندم و جو در ایران

ضمن بازدید از مزارع مهم گندم و جو در استانهای خوزستان، فارس، گلستان، خراسان شمالی، کرمان، همدان کرمانشاه و آذربایجان شرقی در اسفند ماه لغایت پایان تیر ماه سال ‮‭1387‬ نمونهصهایی از ساقه، برگ و سنبله ی جو ‭(Hordeum vulgare)‬، گندم ‭(Triticum aestivum) ‬با علایم مربوط به بیماریصهای باکتریایی بویژه بیماری نواری غلات، سوختگی باکتریایی برگ گندم و علایم مشکوک به موزاییک باکتریایی و خوشهصصمغی گندم جمع آوری و در محل آزمایشگاه اقدام به جداسازی باکتریها گردید. بیماریزایی نمایندگانی از جدایهصها با دو روش پاشیدن و تزریق سوسپانسیون باکتری به ترتیب بر روی و داخل پارانشیم برگ گندم و جو تعیین گردید. ویژگی های باکتری شناسی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی جدایه های مربوط به بیماری نواری گندم و جو ، سوختگی باکتریایی برگ و خوشهصصمغی گندم تعیین گردید. بر اساس ویژگیهای یاد شده جدایه های مربوط به بیماری نواری گندم و جو به ترتیب ‭X. translucens pv. cerealis ‬و ‭X. translucens pv. hordei ‬و جدایه های مربوط به سوختگی باکتریایی برگ گندم ‭Pseudomonas syringae pv. syringae ‬و جدایه های مربوط به خوشهصصمغی گندم ‭iranicus Rathayibacter ‬شناسایی شدند. پروفیل باندهای پروتیین سلولی جدایه های ‭X. translucens pv. cerealis ‬و ‭X. translucens pv. hordei ‬که از طریق الکتروفورز پروتیین سلولی آنها، با استفاده از ژل پلیص آکریلص آمید بدست آمده بود، از اختلافات ناچیزی برخوردار بودند به طوریصکه امکان تفکیک دقیق و مطمین این دو پاتووار وجود نداشت. در صورتیکه بر اساس نتایج حاصل از آزمون ‭rep-PCR‬، در آنالیز ‭BOX-PCR ‬و ‭ERIC-PCR ‬از تنوع ژنتیکی قابل توجهی برخوردار بودند. بهصطوریکه جدایهصهای گندم و جو، با درصد تشابه بالایی ( ‮‭80‬ در صد) در دو گروه ژنتیکی کاملا مجزا قرار گرفتند. هر یک از این دو گروه نیز دارای زیر گروهصهایی با درصد تشابه کمتری بودند. از نمونهصهای مشکوک به موزاییک باکتریایی گندم باکتری گرم مثبت و بیماریصزایی جداسازی نشد. علایم بیماری سوختگی باکتریایی برگ گندم تنها در استانصهای فارس و کرمان و علایم خوشهصصمغی گندم در مناطق محدودی از فارس مشاهده شد و این بیماریصها در مناطقی که قبلا توسط نگارنده و سایرین مشاهده یا گزارش شده بود، در طی این مدت دیده نشد. واژه های کلیدی: گندم، جو، بیماری نواری غلات، سوختگی باکتریایی برگ گندم، خوشهصصمغی گندم ، الکتروفورز پروتیین سلولی و آزمون ‭rep-PCR