ارزیابی مقاومت ارقام تجارتی داخلی و خارجی چغندرقند نسبت به بیماری ریزومانیا

بیماری ریزومانیا (ریشه گنایی) یکی از مهمترین بیماری های چغندر قند محسوب می شود که علاوه بر کاهش شدید وزن ریشه موجب کاهش درصد قند نیز می شود. برای مبارزه با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم در مزارع آلوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در این تحقیق، تعدادی از ارقام خارجی در سال ‮‭1389‬ در شرایط آلودگی طبیعی در مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی ها در قالب یک آزمایش ‮‭36‬ رقمی و یک آزمایش ‮‭25‬ رقمی با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سه منطقه آلوده (مشهد، زرقان و نقده) انجام شد. در هر آزمایش علاوه بر ارزیابی مقاومت، صفات کمی و کیفی نیز پس از برداشت آزمایشات اندازه گیری شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه عملکرد شکر و مقاومت، ارقام مناسب هر منطقه شناسایی شد. براین اساس، در مجموع دو آزمایش اجرا شده در مشهد، ارقام ‮‭20704‬‭-F-‬‮‭20701‬، ‭F ‬و ‮‭20723‬‭-F ‬از نظر عملکرد شکر سفید برتری معنی داری نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم داشتند. همچنین ارقام مذکور از نظر وضعیت بیماری نمرات نسبتا" مناسبی (نمرات کمتر از 2 در مقیاس ‮‭1-9‬) کسب کردند. در شیراز هیچکدام از ارقام از نظر عملکرد ریشه و عملکرد شکر نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی داری نداشتند اما تفاوت ارقام ‮‭20726‬‭-F-‬‮‭20754‬، ‭F-‬‮‭20739 , F-‬‮‭20719‬، ‭F-‬‮‭20720‬، ‭F-‬‮‭20745‬، ‭F-‬‮‭20700‬،‭F-‬‮‭20699‬، ‭F-‬‮‭20734 , F ‬و ‮‭20742‬‭-F ‬نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم از لحاظ صفات کیفی ریشه معنی دار بود. ارقام مذکور از نظر شدت آلودگی در حد ارقام شاهد مقاوم ظاهر شدند. در نقده، ارقام ‮‭20709‬‭-F-‬‮‭20729 , F ‬و ‮‭20752‬‭-F ‬از نظر عملکرد ریشه و عملکرد شکر نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم تفاوت معنی دار داشتند و به علاوه کمترین شاخص آلودگی به بیماری (نمره 1) را به خود اختصاص دادند. واژه های کلیدی: ارقام، چغندر قند، مقاومت، ریزومانیا، ‭BNYVV