بهبود خصوصیات ارثی و قابلیت های تولیدی بوقلمون های بومی آذربایجان فاز دوم: بررسی توان تولید و پتانسیل ژنتیکی بوقلمونهای بومی آذربایجان

در طراحی برنامه های اصلاح نژادی برای هر گونه از طیور یکی از مراحل اساسی تعیین دقیق خصوصیات تولیدی و برآورد پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی و محیطی می باشد. لذا در این طرح با استفاده از تلاقی های کنترل شده، علاوه بر تعیین توان تولیدی بوقلمونهای بومی آذربایجان پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی برای صفات، اوزان بدن در سنین مختلف، افزایش وزن، ضریب تبدیل، صفات باروی شامل تعداد تخم های گذاشته شده میزان جوجه درآوری، ایندکس تخم و سایر صفات (میزان جوجه درآوری، ایندکس تخم، افزایش وزن بدن، ضریب تبدیل خوراکی، میزان باروری، وزن تخم، سن بلوغ و...) مربوطه محاسبه گردید. با توجه به اینکه بوقلمونهای بومی از نظر ظاهری در چهارگروه رنگی سیاه، سفید،الوان (سیاه و سفید) و طلایی بودند لذا اثرات گروه های رنگی نیز در بررسی مدنظر قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که صفات مربوطه به رشد دارای تنوع بالاتری نسبت به صفات تغذیه ای است. اثرگروه رنگی بر صفات وزن بدن، افزایش وزن و مصرف غذا در بعضی سنین معنی دار بود( ‮‭0/05‬ ‭.P< ‬اثر افزایش وزن با توجه به نوبت جوجه کشی بر مصرف غذا کاملا معنی دار بود( ‮‭0/05‬‭(P< . ‬اثر جنس بر مصرف غذا و میزان راندمان غذایی نیز تاثیر کاملا معنی دار نشان داد. بر راندمان غذایی در سنین خاصی تاثیر معنی دار نشان داد. اثر گروه بر روی صفات تخمگذاری اختلاف معنی دار نشان نداد. میانگین تولید تخم بوقلمون نیز نشان داد که بوقلمونهای الوان با ‮‭66/40‬ تخم در یک دوره سالانه دارای بیشترین تخم تولیدی وبوقلمونهای سیاه و طلایی و سفید به ترتیب ‮‭66/09‬ ، ‮‭65 /42‬ ، ‮‭60 /25‬ تخم در رده های بعدی قرار داشتند. مطالعه وزن تخم بوقلمونها نیز نشان داد که بوقلمونهای طلایی دارای بیشترین وزن (‮‭75/59‬گرم) و بوقلمونهای سفید با کوچکترین تخم ازلحاظ وزن در رده آخر قرار داشتند (‮‭73/640‬). و وزن تخم های بوقلمونهای سیاه و الوان هم به ترتیب ‮‭94‬/،‮‭74/15 74‬ گرم بود.بررسی سیکل تخم گذاری نشان داد. بوقلمونهای الوان با ‮‭3/35‬ ، دارای بهترین سیکل تخم گذاری مستمر، به جهت تولید تخم بالا در طول دوره تولید، بودند و بوقلمونهای سفید و سیاه و طلایی به ترتیب با ‮‭55/42‬،‮‭82/3‬،3/،3در رده بعدی قرارداشتند. ایندیکس تخم برای بوقلمونهای سیاه،الوان، سفید، طلایی و سیاه در رده بعدی قرار دارند به ترتیب ‮‭67‬/،‮‭08 72/28 72‬،/‮‭06 72‬،/‮‭72‬ محاسبه شد.اندازه گیری واحد هاو تخمها نیز نشان داد که آنها در مقایسه با تخم های بوقلمونهای اشاره شده در منابع خارجی دارای واحد هاو تقریبا برابر هستند(‮‭80‬ در مقابل‮‭82-85‬). این امر نشانگرکیفیت خوب سفیده تخم بوقلمونهای بومی آذربایجان است.اثر گروه بر روی صفات درصد باروری و جوجه دهی اختلاف معنی دار نشان نداد. مقادیر وراثت پذیری برآورد شده برای وزن حاکی ازماهیت توارثی پایین تا متوسط برای این صفت (در دامنه ای از ‮‭0/08‬تا ‮‭0/99‬ و با میانگین ‮‭0/44‬) می باشد. مقادیر وراثت پذیری برآورد شده برای افزایش وزن در دامنه ‮‭0/25‬ تا‮‭0/56‬ قرار داشتند. مقادیر برآورد شده برای مصرف خوراک در دامنه ای از ‮‭0/19‬ تا ‮‭0/64‬ واقع شده اند. از نظر بازده تبدیل خوراک این مقادیر بین ‮‭0/16‬ تا ‮‭0/46‬ قرار داشتند. دامنه وراثت پذیری های برآورد شده برای جنس ماده بیشتر از نر حاصل گردید. کلید واژه ها: بوقلمون بومی آذربایجان، صفات تولیدی و تولید مثلی، وراثت پذیری، همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی