بررسی امکان افزایش اعتماد در بازار داخلی پسته ایران: مطالعه موردی استان کرمان

بازار محصولات کشاورزی، یک سیستم ارتباطی بین افراد است که در آن اعتماد به عنوان ملات و عنصر قوام بخش این ارتباطات را سرپا نگه داشته و موجب دستیابی به اهداف تجاری می شود. در این مطالعه با استفاده از نظرات ‮‭110‬ کشاورز و ‮‭119‬ تاجر، جایگاه اعتماد در بازار پسته در استان کرمان وعوامل موثر بر آن، با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و تخمین رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. برای انتخاب نمونه از روش تصادفی چند مرحله ای استفاده شد. نتایج نشان داد که در بازار پسته استان کرمان میزان اعتماد مناسبی در بین خریداران و فروشندگان پسته وجود ندارد. این مسیله تاثیر بسیار منفی بر روابط اجتماعی گذاشته و نشان دهنده ظرفیت پایین سرمایه اجتماعی است. بررسی اثر عوامل اقتصادی و اجتماعی پاسخگویان بر میزان اعتماد آنها به بازارنشان داد که افزایش سن، سابقه بالاتر، صادر کننده بودن، افزایش سطح مالکیت و استقرار در شهر، متغیرهایی هستند که باعث افزایش اعتماد آنها می گردد. این در حالی است که افزایش سواد باعث کاهش سطح اعتماد می شود. از دیدگاه کشاورزان و تجار، مهمترین عوامل ایجاد کننده اعتماد در بازار پسته، شهرت و سرمایه خریدار بوده و مهمترین عوامل ایجاد کننده بی اعتمادی، عدم پرداخت به موقع پول توسط خریدار و عدم وجود معیارهای کیفی مشخص در قیمت گذاری می باشد. همچنین نتایج نشان داد که در حال حاضر، افرادی که دارای اعتماد بیشتری هستند، دچار زیان بیشتری شده و در نتیجه بی اعتمادی در آینده بیشتر خواهد شد. وجود جو بی اعتمادی از طریق کاهش دوره قسط و در نتیجه آن کاهش قیمت دریافتی، باعث کاهش رفاه فروشندگان پسته و به ویژه کشاورزان می شود. اندازه گیری تمایل به پرداخت کشاورزان و تجار جهت افزایش اعتماد در بازار پسته نشان داد که به طور متوسط تمایل به پرداخت کشاورزان و تجار جهت افزایش اعتماد در بازار پسته به ترتیب برابر با ‮‭279/07‬ و ‮‭507/43‬ ریال بر کیلوگرم است. با توجه به نتایج بدست آمده، 4 راهکار جهت افزایش اعتماد در بازار پسته پیشنهاد شد. این راهکارها شامل طراحی سازمان یا موسسه ای جهت تضمین معاملات بین خریداران و فروشندگان، اعلام تعداد چک های برگشتی و تاخیری خریداران توسط بانک ها، ایجاد صندوق نظرات و پیشنهادات و بر قراری جلسات مشترک جهت افزایش اعتماد در بازار پسته می باشند که اولویت بندی آن بر اساس نظر پاسخگویان مشخص گردید.