بررسی تاثیر پخش سیلاب بر روند نفوذ پذیری خاک سطرح آبخوانداری سرچاهان

مهار و کنترل سیلاب با استفاده از روش های سنتی و یامدرن به منظور جلوگیری از خسارات ناشی از آن به محیط زیست از دوران قدیم از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در دشت سرچاهان 4 کیلومتری جنوب شهر حاجی آباد، طرح آبخوانداری سرچاهان در سطح حدود ‮‭2000‬ هکتار به منظور مهار جریان های فصلی در راستای تغذیه سفره های آب زیرزمینی با احداث شبکه های پخش سیلاب انجام گرفته است. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پخش سیلاب بر میزان روند نفوذپذیری در طی چهار سال متوالی ‮‭1381-1378‬ در پلات های آزمایشی، سالانه از اعماق ‮‭20‬-،‮‭20-40 0‬ و‮‭40-60‬ سانتی متری، نمونه برداری از پروفیل های خاک و رسوب های نهشته شده برای انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی صورت پذیرفت. همچنین آزمایش های نفوذپذیری با استفاده از استوانه های مضاعف در غالب سه تکرار بر روی هر پلات در هر سال با آرایش مثلثی انجام گرفته است. تیمارهای آزمایشی شامل عرصه های درخت کاری شده، درخت کاری نشده و عرصه شاهد در سطح 3 تکرار اجرا گردیده است. پس از هر سیل گیری نیز نمونه هایی از سیلاب به منظور تعیین کاتیون ها، آنیون ها به آزمایشگاه ارسال گردید. میزان نفوذپذیری در تیمار درختکاری شده از‮‭6/02‬ به ‮‭4/01‬ میلی متر در ساعت در سال‮‭1381‬ رسیده است. در صورتیکه میزان نفوذپذیری در عرصه فاقد درخت از ‮‭12/02‬ میلی متر در ساعت در سال ‮‭1378‬ به ‮‭9/05‬ میلی متر در ساعت در سال ‮‭1381‬ رسیده است. تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که تیمار عرصه با درخت با تیمار عرصه فاقد درخت در سطح 5 درصد معنی دار بوده است. همچنین هر کدام از تیمارهای با درخت و فاقد درخت در مقایسه با شاهد اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد داشته اند. همچنین میزان درصد ذرات رس روندی صعودی در اعماق ‮‭0-20‬ و ‮‭20-40‬ داشته به طوری که از ‮‭5/5‬ به ‮‭9/64‬ درصد در عرصه درخت کاری شده و از ‮‭5/31‬ به ‮‭6/5‬ درصد عرصه بدون درخت افزایش داشته است. .میزان درصد ذرات سیلت، مواد آلی و آهک و شوری در اعماق ‮‭0-20‬ و ‮‭20-40‬ سانتی متر روند افزایشی داشته است. ماتریس همبستگی بین نفوذپذیری و دیگر فاکتورها نشان داد که بین نفوذپذیری و میزان کلسیم، شوری، کلر، سدیم و درصد سیلت همبستگی وجود داشته است ورابطه درصد جذب سطحی سدیم و نفوذپذیری به شرح ذیل است ‭: Infilt=‬‮‭090.2-085.14‬‭SAR ‬کلیدواژه ها: سیل، پخش سیلاب، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نفوذپذیری، سرچاهان، بندرعباس