بررسی طبقه بندی و تعیین شاخص های فرسایش پذیری مارن های استان آذربایجان غربی

با توجه به گستردگی اراضی مارنی درمحدوده حوزه های آبخیز استان آذربایجان غربی و استعداد وقوع دیگر ناهنجاری های طبیعی ناشی از آنها از جمله فرسایش خاک و رسوب زایی بالای این اراضی، بررسی جامع مارن ها را ضروری می سازد از این طریق می توان به شناخت شاخص های فرسایش پذیری مارن ها دست یافت. در این تحقیق رابطه بین اشکال و شدت فرسایش مارن ها با ویژگی های فیزیکوشیمیایی و مکانیکی آن مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور ابتدا پهنه های مارنی با خصوصیات فرسایشی متمایز شناسایی، سپس از واحدها نمونه برداری شده و به کمک روش های آماری، نسبت به طبقه بندی و تعیین شاخص های فرسایش پذیری مارن ها با توجه به نوع و شکل فرسایش پرداخته شده است. همچنین با استفاده از باران ساز قابل حمل، آزمایشات میدانی تولید رواناب و رسوب بر روی پهنه های مارنی انتخابی انجام شد. از طرف دیگر ارتباط بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی و مکانیکی مارن ها با شکل، نوع فرسایش و رسوبدهی مورد بررسی قرار گرفت. عوامل موثر بر فرسایش پذیری مارن ها، استخراج و روابط لازم ارایه گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین شاخص فرسایندگی ویشمایر با سیلت، رس، اسیدیته و حد روانی و بین نسبت رس با کلر، شن، سیلت و شوری رابطه معنی دار وجود دارد. شاخص نسبت رس در ظهور شکل فرسایش و حجم رواناب محاسبه شده از آزمایش باران ساز نیز تعیین کننده است. نوع کانی های غالب تشکیل دهنده مارن ها میکا، کلرایت و کایولینایت شناسایی گردید که میانگین فراوانی نسبی آنها به ترتیب ‮‭41‬ ، ‮‭35‬ و ‮‭24‬ درصد می باشد. واژه های کلیدی: شاخص فرسایش پذیری، رسوب، فرسایش، مارن، آذربایجان غربی.