کشت تلفیقی صنوبر گونه ‭Populus alba ‬با یونجه ( آگروفارستری) در استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی از قدیم الایام یکی از مناطق مهم صنوبرکاری در کشور محسوب می شود. در این استان بیش از 7 میلیون متر مکعب چوب سرپای صنوبر وجود دارد. صنوبرکاری در این استان اغلب در فواصل کاشت کم صورت می گیرد. افزایش فاصله کاشت به دلایل مختلف مورد استقبال مردم قرار نمی گیرد و کشاورزان قبل از پذیرش هر سیستم جدید، اهمیت زیادی را برای کسب درآمد مستمر قایل میصشوند. از این رو علاوه بر تولیدات چوبی، درآمد مکمل از زمین یکی از عوامل موثر در پذیرش کشت تلفیقی صنوبر محسوب می گردد. در این تحقیق کشت تلفیقی صنوبر در فواصل کاشت بیشتر با محصولات علوفه ای جهت افزایش بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفت. نهال های صنوبر گونه ‭Populus alba ‬در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و چهار تیمار فاصله کاشت شامل 3ا،‮‭3 4‬ا‮‭66‬/،‮‭3 6‬ا،8 و 3ا‮‭10‬ متر صنوبر با یونجه به همراه دو تیمار صنوبر خالص ( 3ا4 متر) و یونجه خالص کاشته شدند و طی سالهای ‮‭88‬ تا‮‭92‬ مورد مطالعه قرار گرفتند. مساحت هر پلات ‮‭1200‬ متر مربع بود. عملیات داشت شامل آبیاری و وجین در طول فصول رشد انجام شد. مولفه های رویشی مربوط به درختان شامل قطر، ارتفاع و وزن خشک یونجه در هوای آزاد در تیمارهای مختلف و در زمان های مناسب از سال های تحقیق اندازه گیری شدند. داده ها با استفاده ازروش تجزیه واریانس مرکب، تحلیل گردید. نتایج نشان داد که از نظر رویش ارتفاعی درختان، اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود ندارد. از نظر وضعیت رشد ارتفاعی درختان در زمان های مختلف مشخص شد که در سالصهای اول و دوم طرح بیشترین رویش در تیمارهای مختلف به وقوع پیوسته است. اما برای رویش قطری سالصهای اول و چهارم بالاترین مقادیر را ارایه کردند.از نظر رویش حجمی تیمار 3ا4 متر با یونجه بهترین عملکرد را داشت و در سال چهارم به دلیل افزایش اثر رویش قطری سال مزبور، و تعداد در هکتار بیشتر، بهترین عملکرد رویش حجمی نیز به دست آمد. همچنین از نظر تولید ماده خشک یونجه اثر تیمارها (فواصل کاشت) در سطح 5 درصد معنی دار بود و بیشترین مقادیر به ترتیب در تیمارهای یونجه خالص ‮‭10‬،ا3 متر، 3ا8 متر، 6ا3 متر و 3ا4 متر حاصل شد. کلیه مقادیر هر صفت که تفاوت های معنی داری را نشان داده بودند، در سطح 5 درصد معنی دار بودند. برای برخی از صفات اثر زمان و اثر متقابل تیمار در زمان معنی دار بود. به عنوان یک نتیجه گیری نهایی، مناسب ترین تیمار برای اجرای کشت تلفیقی دالانی در شرایط محل اجرای طرح، تیمار آمیخته 3*8 متر صنوبر و یونجه معرفی می گردد. کلمات کلیدی: آگروفارستری، کشت تلفیقی،صنوبر، یونجه، فاصله کاشت