جمع آوری و شناسایی حشرات بذرخوار گون های مرتعی ایران و پارازیتوییدهای آنها (خراسان رضوی)

گون های مرتعی یکی از مهمترین گیاهان علوفه ای در مراتع استان خراسان رضوی هستند. جنس گون ‭(Astragalus) ‬در فلور ایران متجاوز بر ‮‭900‬ گونه دارد، که بیشترآن ها از مهمترین گیاهان خوشخوراک برای دام محسوب می شوند. گونه های متعددی از حشرات از بذور گون های مرتعی تغذیه کرده و مانع ازدیاد و تجدید حیات آنها در رویشگاه های طبیعی می شوند. لذا شناسایی و کنترل این آفات حایز اهمیت زیاد است. این تحقیق از سال ‮‭1388‬ روی ‮‭15‬ گونه از جنس گون ‭(Astragalus) ‬در سطح مراتع استان خراسان رضوی اجرا گردید. گونه های گون مورد بررسی شامل‭: Pall. Astragalus alopecias‬، ‭A. anacamptus Bunge. ‬، ‭. Willd A. aureus‬،‭A. assadii Massoumi&Podlech. ‬،‭A. brevidens Freyn&Sint. ‬،‭A. campylorrhynchus Fish.& C.A.Mey. ‬، ‭A. citrinus Bunge ‬،‭A. coronilla Bunge. ‬،‭A. auganus Bunge. ‬،‭A. suluklensis Freyn&Sint. ‬،‭A. basineri Trautv. ‬، ‭A. kahiricus DC. ‬، ‭A. kavirensis Freitag. ‬، ‭A. podolobus Boiss. ‬و ‭A. squarrosus Bunge. ‬بودند. جهت اجرای این پروژه 7 ایستگاه نمونه برداری شامل طرق، کارده، بینالود، تربت حیدریه، کلات، گناباد و بهارکیش انتخاب گردید و سپس گون های مرتعی از زمان گلدهی تا مرحله رسیدن بذر هر ‮‭15‬ روز یکبار از نظر آلودگی به حشرات مورد بازدید و نمونه برداری قرار گرفته و در آزمایشگاه با شکافتن غلاف بذر وضعیت بذور از نظر آلودگی به حشرات بذرخوار مورد بررسی قرار گرفت. در صورت وجود لاروهای در حال تغذیه، از ظروف پرورش پلاستیکی برای پرورش لاروها جهت دستیابی به حشرات کامل استفاده شد. حشرات بذرخوار جمع آوری شده متعلق به راسته های بال غشاییان ‭(Hymenoptera) ‬و سخت بالپوشان ‭(Coleoptera) ‬هستند. در مجموع گونه های آفات بذر خوار زیر از خانواده سوسک های ‭Bruchidae ‬از روی ‭A. brevidens ‬و ‭A. podolobus ‬جمع آوری و شناسایی گردیدند‭: Gyllenhal‬‮‭1839‬،‭) gilvus ‬1‭- Paleoacanthoscelides (Bohemann‬‮‭1829‬،‭) astragali ‬2‭- Bruchidius ‬گونه ‭Spermophagus sp. ‬نیز فقط بر روی بذور ‭A. brevidens ‬مشاهده شد . از راسته بال غشاییان‭(Hymenoptera) ‬خانواده ‭(Eurytomidae) ‬تعداد ‮‭20‬ نمونه حشره بذر خوار و پارازیتویید جمع آوری گردیدکه برای شناسایی ارسال گردیده است. براساس نتایج حاصل از تعیین درصد آلودگی جمع آوری ‮‭100‬ عدد بذر در چهار تکرار در سایت های مختلف، میزان درصد آلودگی بذرهای ‭A. brevidens ‬و ‭. Boiss A. podolobus ‬به سوسک بذر خوار متعلق به خانواده ‭(Bruchidae) ‬به ترتیب در ایستگاه طرق با میانگین ‮‭35/5‬ درصد و در در ایستگاه بینالود با میانگین‮‭10/75‬ درصد بیشترین و در ایستگاه بینالود با ‮‭12/5‬ درصد و در ایستگاه گناباد با میانگین 7 درصدکمترین میزان آلودگی را داشتند. همچنین میزان درصد آلودگی بذرهای ‭A. brevidens ‬و ‭A. podolobus ‬به زنبور بذر خوار متعلق به خانواده ‭(Eurytomidae) ‬به ترتیب در ایستگاه بهار کیش با میانگین‮‭25 /75‬ درصد و در ایستگاه کلات با میانگین ‮‭10/5‬ درصد بیشترین و در ایستگاه بینالود با میانگین ‮‭12/75‬ و 9 درصد کمترین میزان آلودگی را داشتند. براساس نتایج حاصل حشراتی که از شیره گیاهی تغذیه می کردند از راسته ‭Hemiptera ‬و شامل دو خانواده ‭Lygaeidae ‬و ‭Pentatomidae ‬بودند. از خانواده ‭Pentatomidae ‬سن های ‭sp. Dolycoris ‬و ‭sp. Eurygaster ‬از بذرهای ‭A. brevidens ‬تغذیه می کردند. کلید واژه ها گون، حشرات آفت بذرخوار، شناسایی، پارازیتویید و خراسان رضوی.