تعیین پتانسیل کارآیی مصرف آب ارقام گندم در روش های مختلف آبیاری( بارانی، قطره ای و سطحی) در شرایط اقلیمی مختلف کشور

آبیاری از مهمترین عوامل موثر در تولید گندم اقلیم گرم و خشک است. در حال حاضر روش آبیاری مورد استفاده برای این گیاه عمدتا انواع روش های سطحی(کرتی، نواری، شیاری و جویچه ای) می باشد، که نسبت به روش های نوین آبیاری، بازده آبیاری کمتر و حجم آب مصرفی بیشتری دارند. بمنظور مطالعه اثر روش های آبیاری بر ارقام گندم در شمال استان خوزستان و استان فارس (داراب)، طی سال های ‮‭1384‬ الی ‮‭1387‬ آزمایشی بصورت کرت های نواری یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش کرت اصلی شامل چهار تیمارآبیاری:1‭I- ‬آبیاری بارانی سنتر پیوت ،2‭I- ‬آبیاری بارانی کلاسیک ، 3 ‭I- ‬آبیاری قطره ای نواری و 4‭I - ‬آبیاری سطحی - جویچه ای و کرت های فرعی شامل چهار رقم تجاری گندم در مناطق اجرا ، شامل ارقام 1‭V- ‬چمران، 2‭V-‬ویریناک ، ‮‭3-79-15‬‭V- D ‬و 4‭V- ‬زاگرس در شمال استان خوزستان و ارقام 1‭V- ‬شیرودی، 2‭V-S-‬‮‭10-82‬ ، 3‭V- ‬داراب 2 و ‮‭4-83-3‬‭V- S ‬در داراب فارس بود. میزان آب مصرفی، عملکرد دانه، ماده خشک تولیدی، شاخص برداشت وکارایی مصرف آب در هر یک از تیمارها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بطور متوسط ظرفیت تولید گندم در واحد سطح استان فارس بیشتر از استان خوزستان است. روش های آبیاری بارانی و قطره ای به طور متوسط باعث کاهش ‮‭30‬ الی ‮‭57‬ درصدی مصرف آب و افزایش حداقل ‮‭40‬ درصدی کارآیی مصرف آب در ارقام گندم مورد بررسی شد. بین ارقام گندم مورد بررسی در دزفول دو رقم ویریناک و چمران از لحاظ عملکرد دانه، دارای افزایش ‮‭12‬ درصدی نسبت به دو رقم دیگر و در داراب رقم شیرودی موقعیت برتری نسبت به سایر ارقام دارا بود. کلمات کلیدی آبیاری بارانی، قطره ای، سطحی، ارقام گندم، کارآیی مصرف آب