ارزیابی عملکرد دانه و خصوصیات آگروفیزیولوژیک ارقام و لاین های داخلی و خارجی گندم دوروم در پایگاه های نوآوری در مزارع دیم استان کرمانشاه

با توجه به اهمیت ترویج کشاورزی حفاظتی و کشت بدون شخم در ایران، ایجاد و شناسایی ژنوتیپهای سازگار به سیستم کشت بدون شخم ضروری است. بنا بر این، به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل تولید لاینهای جدید و ارقام داخلی و خارجی معرفی شده در مزارع زارعین به بهره برداران و شناسایی سازگار ترین ژنوتیپها در شرایط کشت بدون شخم، این پژوهش در قالب پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا با تعداد 26 لاین و رقم داخلی و خارجی گندم دوروم به همراه دو رقم گندم نان داخلی در منطقه سرپل ذهاب و 9 لاین و رقم گندم دوروم در منطقه سراب نیلوفر در استان کرمانشاه در سال زراعی 97-1396 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول اجرای آزمایش ضمن بازدید کشاورزان، مروجین و کارشناسان زراعت مناطق یاد شده خصوصیات آگرو-فیزیولوژیک ارقام و لاینها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین برای صفات مورد بررسی در پایگاه های امنیت غذایی ایران-ایکاردا نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپهای مورد بررسی از لحاظ عملکرد دانه و ویژگی های آگرو-فیزیولوژیک وجود دارد. میانگین عملکرد ژنوتیپهای مورد بررسی از 327 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G23) تا 926 کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G16) متغیر بود و ژنوتیپ های برتر دارای افزایش عملکرد بین 6 تا 51% نسبت به شاهد آزمایش بودند. در مجموع بر اساس درصد برتری عملکرد دانه لاینهای مورد بررسی نسبت به شاهد و سایر خصوصیات آگرو-فیزیولوژیک و امتیاز زراعی، 6 ژنوتیپ گندم دوروم شامل ژنوتیپهای G24، G21، G7، G18، G16 و G25 برتر از شاهد منطقه بودند و جهت ترویج و توسعه کشاورزی حفاظتی در منطقه به بهره برداران توصیه می گردند. واژه های کلیدی: کشاورزی حفاظتی، گندم دوروم، پایگاه های نوآوری، صفات آگرو-فیزیولوژیک، شرایط دیم