بررسی نسل های در حال تفرق گندم دوروم جهت گزینش توده های مطلوب برای شرایط سرد و معتدل دیم

انجام تلاقی بین والدین مختلف جهت ایجاد تنوع مصنوعی، سپس بررسی و گزینش در نسل های در حال تفکیک جهت نیل به لاینهای خالص و در نهایت تولید ارقام دوروم پرمحصول با خصوصیات مناسب برای مناطق دیم سردسیر، از اهداف مهم برنامه های بهنژادی گندم دوروم می باشد. در این تحقیق در مجموع تعداد 740 توده در حال تفکیک گندم دوروم در مناطق سرد مراغه (409 توده)، قاملو (168 توده) و در منطقه معتدل سرارود (163 توده) مورد بررسی قرار گرفتند. مواد گیاهی مورد بررسی در این تحقیق در منطقه مراغه شامل 104 توده F2، 83 توده F3، 86 توده F4، 62 توده F5، و 74 توده F6 گندم دوروم (مشتمل بر 740 خوشه به ردیف) بوده که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه بررسی شدند. همچنین در ایستگاه معتدل سرارود، تعداد 83 توده F3، 48 توده F4 دوروم، 8 توده F5، 24 توده F6 (مشتمل بر240 لاین خوشه به ردیف) موردارزیابی وگزینش قرار گرفتند. در ایستگاه سردسیر قاملو (کردستان)، تعداد83 توده F3، تعداد33 تودهF4، 24 تودهF5 و28توده F6 مورد مطالعه قرار گرفتند. منشا لاین ها از تلاقی های انجام شده در موسسه طی سالیان قبل بود. روش گزینش نسل ها روش بالک تغییر شکل یافته بود؛ و در نسل F6 بذور هر ردیف انتخابی بصورت بالک برداشت گردید. درنهایت با توجه به خصوصیات زراعی مطلوب ازقبیل تحمل به سرما، زودرسی،کرکدار بودن، عدم ریزش و ورس، پابلندی، مقاومت به بیماری ها، 356 توده از بین 409 توده تحت بررسی در مراغه (یعنی 87 درصد مواد ژنتیکی)، و انتخاب136 توده ازبین163 توده تحت بررسی درسرارود(یعنی 83 درصدمواد ژنتیکی) ونیز انتخاب 107 توده (یعنی 64 درصد توده ها) در منطقه قاملو انتخاب گردیدند. با توجه به اینکه منشا تمامی این توده ها از تلاقی هایی بودکه درموسسه تحقیقات دیم انجام گرفته بود، اهمیت اجرا و ادامه چنین طرح های تحقیقاتی را نشان می دهد تا بتوان ارقام مناسب دوروم سازگار به شرایط دیم سردسیر و معتدل کشور را معرفی کرد.واژه های کلیدی: گندم دوروم، نسل های در حال تفکیک، گزینش، شرایط دیم