بررسی کارآمدی آبیاری قطره ای زیر سطحی در باغات پسته زرندیه

به منظور بررسی اثر تغییر روش آبیاری متداول سطحی به آبیاری قطره ای زیر سطحی بر برخی از عوامل موثر در کیفیت و نیز عملکرد و کارایی مصرف آب پسته، آزمایشی به صورت بلوکهای کامل تصادفی در قالب فاکتوریل در منطقه خشکه رود زرندیه در سالهای 1391، 1392 و 1393 انجام شد. صفات مختلف کمی و کیفی محصول پسته، رشد رویشی سر شاخه های درختان، غلظت عناصر غذایی موجود در برگ، کارایی مصرف آب و هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک اندازه گیری شد. تاثیر روش آبیاری بر عملکرد خشک، تعداد دانه در انس، درصد پوکی و وزن صد دانه پسته در سطح 95 درصد تاثیر معنی دار داشته است و تغییر روش آبیاری اثرات متفاوتی در طول سال های اجرای آزمایش بر فاکتورهایی نظیر عملکرد تر و خشک، درصد پوکی، رشد شاخه یکساله، تعداد دانه درانس، درصد خندانی، مساحت برگ درختان و وزن صد دانه خشک داشته است. انتظار می رفت در سالهای دوم و سوم آزمایش، بدلیل سازگاری درختان با روش قطره ای روند صعودی در کیفیت و کمیت عملکرد در تیمار آبیاری زیر سطحی طی شود، اما نتایج آزمایش نشان از کاهش کیفیت و کمیت محصول در سال دوم آزمایش نسبت به روش آبیاری غرقابی (سطحی ) داشت. با توجه به سال آوری درختان پسته سال اول و سوم اجرای طرح، سالهای بارده درختان مورد آزمایش بوده است و در سال دوم علت افت شدید عملکرد درختانی که باروش زیر سطحی نسبت به روش سطحی (غرقابی)، آبیاری می شدند علاوه بر تاثیر سال آوری، ضعف مدیریت آبیاری عنوان می شود. بطوریکه تنش های وارده به تیمارهای قطره ای باعث کاهش مقاومت درختان به آفات و افت شدید عملکرد گردید. با بهبود برنامه ریزی آبیاری در سال سوم، افزایش معنی دار کمیت و کیفیت محصول در روش آبیاری قطره ای زیر سطحی نسبت به روش سطحی بدست آمد. میانگین عملکرد تر دوسال بارده درختان در روش آبیاری سطحی و قطره ای زیر سطحی به ترتیب برابر 13/4 و 41/2 تن در هکتار بدست آمد و در سال کم بارده عملکرد تر در روش سطحی و قطره ای زیر سطحی به ترتیب به میزان 5/0 و 9/0 تن در هکتار کاهش یافت . نتایج نشان داد که وزن هزار دانه در سه سال آزمایش در روش متداول سطحی بیشتر بوده که نشان دهنده کیفیت بهتر دانه و رابطه مستقیم این پارامتر با مقدار آب آبیاری دارد. همچنین تعداد دانه در انس نیز در طی سه آزمایش در روش آبیاری سطحی کمتر بود که نشان دهنده محصول با پسته های درشت تر در روش آبیاری سطحی می باشد. درصد دانه های پوک با بهبود مدیریت آبیاری در سال سوم کاهش معنی داری در هر دو روش آبیاری داشته است . تغییر روش آبیاری بر غلظت عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم ، فسفر ، منگنز، پتاسیم، فسفر، مس و آهن دربرگ اثر معنی داری در سطح 5 درصد نداشته است. میانگین آب مصرفی در روش آبیاری سطحی و قطره ای زیر سطحی بترتیب برابر 6375 و 4110 مترمکعب در هکتار بوده است. نتایج اجرای طرح نشان داد که تغییر سیستم آبیاری از روش سطحی متداول به قطره ای زیر سطحی با رعایت مدیریت صحیح آبیاری و نیز بررسی همه جانبه و درنظر گرفتن برخی ملاحظات بر روی درختان بارور پسته امکان پذیر می باشد.واژه های کلیدی: آبیاری قطره ای زیر سطحی، آبیاری سطحی (غرقابی)، پسته، کارایی مصرف آب، زرندیه