بررسی مقدماتی جهت تعیین مناطق مناسب کشت دیم زیتون در استان های فارس و خوزستان

استان های فارس و خوزستان سهم بسیار مهمی در برنامه توسعه باغات زیتون کشور دارند. بدون شک توسعه باغات زیتون در شرایط خاص مناطق جنوب کشور، چه با آبیاری و چه کم آبیاری و یا دیم، در صورتی امکان پذیر خواهد بود که مناطق مستعد با در نظر گرفتن عوامل مهم و موثر اقلیمی مانند بارندگی و رژیم دمایی مکان یابی شوند.به منظور بررسی مناطق مستعد کشت زیتون دیم در شرایط اقلیمی استان های فارس و خوزستان با استفاده از داده های اقلیمی و ارقام مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور پارامترهای موثر و مهم شامل بارندگی، درجه حرارت، تبخیر و تعرق، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، باد و نوع اقلیم،برآورد میزان محصول، میزان رشد سالیانه شاخساره هادر انتهای فصل رشد، سطح مقطع تنه و شعاع گسترش تاج و دور و میزان آبیاری بر حسب هکتار مطالعه شد. در استان فارس دو اقلیم گرم و معتدلو7 رقم زیتون آمیگدالولیا، تخم کبکی، دکل، دوستی،زرد، شیراز و کنسروالیا انتخاب شدند. مراحل گلدهی به منظور تعیین زمان شروع و خاتمه آن، درصد تشکیل میوه حدود یک ماه پس از گلدهی و در زمان رسیدن میوه، برآورد میزان محصول و رشد سالیانهشاخساره، سطح مقطع تنه و شعاع گسترش تاج در انتهای فصل اندازه گیری گردید. در ضمن در مراحل مختلف میزان تقریبی آب مصرفی در هر دور آبیاری بر حسب هکتار برآورد شد. نتایج نشان داد که امکان کشت زیتون دیم در استان فارس میسر نمی باشد، ولیکن مشروط بر انجام آبیاری تکمیلی میتوان در اقلیمهای معتدل استان از درختان زیتون ارقام زرد و دوستی برای این مهم استفاده نمود.در استان خوزستان مناطق زیتون کاری به پنج بخش تقسیم بندی شدند. در این مناطق باغاتی انتخاب و تعدادی ارقام از جمله دزفول، کیوپ و کنسروالیا مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با توجه به شدت تبخیر، بارش کم و پراکنش نا مناسب آن، در استان خوزستانامکان کشت زیتون دیم وجود ندارد.اما در قسمت های از مناطق مرتفع شرقی مثل ایذه، باغملک و همچنین مناطق مرتفع شمالی مثل سردشت دزفول، به دلیل بارش بیشتر و تبخیر کمتر، امکان احداث باغ نیمه دیم زیتون با 2000 تا 2500 متر مکعب آبیاری تکمیلی در هکتار وجود دارد.واژه های کلیدی: زیتون، دیم، بارندگی، آبیاری، ارقام، استان فارس، استان خوزستان