بررسی و مقایسه عملکرد سه لاین امیدبخش گندم M-91-10, M-91-6, M-91-18 در شرایط آبیاری نرمال و قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله با رقم شاهد بهاران در خراسان رضوی

در حال حاضر گندم مهمترین محصول استراتژیک کشور بوده که در اقلیم های مختلف و شرایط محیطی متفاوت کشت می شود.از این رو بخشی از اراضی گندمکاری تحت تنش های محیطی مختلفی از قبیل شوری،گرما و خشکی قرار دارند که باید از راهکارهای مناسبی جهت افزایش تولید استفاده نمود.بعلاوه در شرایط مناسب آب و هوایی از پتانسیل عملکرد بالایی برخوردار باشند. از جمله روشهای زراعی مناسب جهت کاهش اثرات تنش خشکی،کشت ارقام متحمل به تنش خشکی می باشد.هدف از اجرای این آزمایش، مقایسه عملکرد سه لاین گندم امیدبخش که در آزمایش بررسی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان در آزمایش مقایسه عملکرد یکنواخت منطقه ای اقلیم معتدل کشور تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش رطوبتی آخر فصل (ERWYT-M91) نسبت به شاهد عملکرد بیشتری داشته اند با رقم گندم بهاران به عنوان شاهد می باشد. محل اجرای آزمایش دومزرعه کشاورزان بخش مرکزی نیشابور و شهرستان فیروزه بود. بدین منظور سه لاین گندم امیدبخشM-91-10, M-91-18، M-91-6 با رقم گندم بهاران به عنوان شاهد، جمعا 4 لاین و رقم طی سال زراعی 95-1394 مورد آزمایش قرار گرفتند. کشت با دستگاه بذرکار همدانی با تراکم تقریبی450 دانه در متر مربع و به صورت جوی و پشته ای انجام شد. مساحت کشت هر ژنوتیپ 2 هزار مترمربع و سطح کلی آزمایش در هر شهرستان 8 هزار مترمربع بود( مجموع سطح زیر کشت دو شهرستان 6/1 هکتار بود). میزان کود بر اساس مقدار عرف منطقه مصرف شد. آبیاری در شهرستان نیشابور بر اساس نیاز گیاه(آبیاری نرمال) و در شهرستان فیروزه تا زمان ظهور سنبله انجام شد و پس از آن تا زمان برداشت هیچگونه آبیاری صورت نگرفت. در طول فصل رشد، مزارع بازدید شد و از برخی صفات مانند تاریخ سبز شدن، عکس العمل نسبت به سرما، تاریخ ظهور سنبله، درصد خوابیدگی و ارتفاع بوته یادداشت برداری شدند. در زمان رسیدگی فیزیولوژیک10 نمونه سه مترمربعی به صورت تصادفی از هر تیمار با کوادرات برداشت شد و اجزای عملکرد از قبیل تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه اندازه گیری شدند. برداشت کل مزرعه توسط کمباین انجام شد. نتایج شهرستان نیشابور نشان داد بین عملکرد لاین های M-91-6 و M-91-10 با رقم بهاران تفاوت معنی داری وجود داشت. در شرایط قطع آبیاری (فیروزه) بین عملکرد ژنوتیپ ها با بهاران تفاوت معنی داری وجود نداشت ولی عملکرد لاین M-91-6 حدود 9 درصد بیشتر از شاهد بود. با توجه به نتایج آزمایش دو مکان می توان لاین M-91-6 را با ارزیابی بیشتر به عنوان ژنوتیپ امیدبخش در هر دو شرایط قطع آبیاری و آبیاری نرمال معرفی نمود.واژه های کلیدی: گندم نان، تنش خشکی، ژنوتیپ، دوره زایشی