بررسی جوانه زنی و استقرار اولیه با پیش تیمار بذر پنبه تحت تنش شوری

استقرار بیشتر گیاهان حتی برخی گیاهان شورزیست به تنش شوری بسیار حساس می باشد. پرایمینگ بذور با روش های مختلف یکی از روش های کاربردی برای بهبود استقرار در اراضی شور می باشد. علاوه بر این نیترو پرایمینگ با عناصر میکرو نیز برای تامین عناصر میکرو در گیاهانی مانند ذرت و گندم در شرایط آنفارم توصیه شده است. هدف این آزمایش بررسی تاثیر پرایمینگ با نمک های مختلف بر بهبود سبز پنبه در شرایط شور و غیر شور است. در ابتدا مدت زمان مورد نیاز برای پرایمینگ بذور در شش زمان (0، 8، 10، 12، 14 و 16 ساعت) به روش کشت در شن آزمون شد. سپس 9 نوع ماده پرایم با غلظت های مختلف شامل ZnSO4، MnSO4، MgSO4، KH2PO4، KCl، KNO3، CaCl2، CuSO4 و H3BO3 بر روی بذر پنبه لینتردار رقم خرداد انجام شد و غلظت های مناسب هر محلول نمکی با روش کشت در شن تعیین شد. غلظت های مناسب از هر تیمار انتخاب و بذور بعد از پرایم کردن با محلول مورد نظر در گلدان در محیط خاک با شوری های dS/m 4/0، 7 و 14 در سه تکرار بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی کشت شدند. شمارش روزانه سبز و در نهایت میزان عناصر (کلسیم، منگنز، پتاسیم و روی) در گیاهچه اندازه گیری شد. داده ها با نرم افزار SAS تجزیه شدند. نتایج نشان داد که 16 ساعت پرایمینگ کاهش معنی دار زمان تا 50 درصد سبز شده و 30-40 درصد آب کمتری برای رسیدن به 50 و 90 درصد سبز نیاز داشت. نتایج آزمایش دوم نیز نشان داد که تیمارهای سولفات روی 5/1 درصد، نیترات پتاسیم 2 درصد، پتاسیم دی هیدروژن فسفات 5/0درصد، کلرید پتاسیم 5/1درصد، کلرید کلسیم 5/0درصد و سولفات منگنز 1/0درصد برای آزمون سبز در شرایط شور و غیر شور در گلدان انتخاب شدند. آزمون سبز در خاک در شرایط غیر شور نشان داد که کلرید کلسیم 5/0 درصد بیشترین سرعت سبز و وزن خشک گیاهچه را داشت و زمان تا 50 درصد سبز 3 روز کمتر بود و میزان جذب کلسیم 37 درصد بیشتر از بذور پرایم نشده بود. میزان جذب روی در بذور پرایم شده با سولفات روی 7 برابر بذور پرایم نشده بود گرچه تفاوت معنی داری در سبز با بذور هیدروپرایم و نیترات پتاسیم نداشت. در شرایط شور (dS/m 7) بیشترین درصد سبز در تیمار کلرید کلسیم (31 درصد) و سپس نیترات پتاسیم و سولفات روی (26 درصد) مشاهده شد و کمترین درصد سبز در تیمار منگنز بود. میزان پتاسیم گیاهچه تولیدی از هیدروپرایم 5/0 درصد کمتر از گیاهچه پرایم شده با نیترات پتاسیم و پرایم نشده بود و این تفاوت در شرایط شور بیشتر از شرایط غیر شور بود. این نشان دهنده نشت یون پتاسیم در حین پرایمینگ از بذور پنبه می باشد و توصیه می شود پرایمینگ در محلول نمکی انجام شود. برای شرایط غیر شور تیمار کلرید کلسیم و در شرایط شور تیمار کلرید کلسیم و نیترات پتاسیم برای آزمایشات در شرایط مزرعه معرفی می گردند. تیمار سولفات روی نیز در شرایط غیر شور برای مرتفع ساختن بخشی از کمبود روی قابل توصیه می باشد. همچنین توصیه می شود به منظور تهیه نشا از بذور پرایم شده با روی استفاده شود