مقایسه عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ های برتر بابونه آلمانی در شرایط شور

بابونه از قدیمیصترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان و یکی از 9 گیاه دارویی مهم در دنیا است. شوری در خاک یا آب یکی از تنشصهای اصلی و از مهمصترین موانع محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه-خشک است و میصتواند رشد و محصول گیاه را به شدت محدود کند. یکی از راهکارها جهت مقابله با شوری بررسی ژنوتیپ های گیاهی می باشد. لذا این پژوهش به منظور بررسی صفات کمی و کیفی سه ژنوتیپ برتر بابونه تحت اثر سطوح مختلف شوری به دو روش کاشت بذری و نشا کاری در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان به صورت اسپیلت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی با سه تکرار و سه فاکتور روش کاشت، شوری و ژنوتیپ طی سالصهای ‮‭91-93‬ اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل دو روش کاشت بذرکاری و نشا کاری و فاکتور فرعی شامل سطوح مختلف شوری شاهد، ،‮‭9 6‬ و ‮‭12‬ دسیصزیمنسصبرصمتر و فاکتور فرعی فرعی شامل ژنوتیپصهای اصفهان، اهواز و شیراز بود. صفات کمی وکیفی در طول مراحل آزمایش اندازه گیری و ثبت شدند. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که بسیاری از صفات کمی و کیفی تحت تاثیر تیمارهای مورد بررسی سال، شوری و نوع روش کاشت قرار گرفتند. صفات کمی وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و درصد وزنی اسانس در ژنوتیپ های مختلف متفاوت بود. با افزایش شوری کلرید سدیم، نیتروژن گل و ریشه در دو ژنوتیپ اصفهان و شیراز افزایش داشتند و در ژنوتیپ اهواز کاهش نشان دادند. فسفر گل و ریشه با افزایش شوری افزایش داشت و ژنوتیپ شیراز بیشصترین مقدار را نشان داد. پتاسیم گل با افزایش شوری افزایش داشت ولیکن پتاسیم ریشه در شاهد(‮‭1187/08‬ میلیگرم در کیلوگرم) بیشصترین میزان را داشت. سدیم گل و ریشه در هر سه ژنوتیپ با افزایش شوری، افزایش داشت. عنصر روی در گل و ریشه با افزایش شوری افزایش داشتند اما بیشترین مقدار این عنصر در ریشه، مربوط به ژنوتیپ شاهد اصفهان(‮‭16/5‬ میلی گرم در کیلوگرم)بود. کلسیم گل تغییرات کمی داشت و کلسیم ریشه در ژنوتیپ اهواز و شیراز با افزایش شوری، افزایش یافتند و در ژنوتیپ اصفهان کاهش داشت. منیزیم گل و ریشه با افزایش شوری، افزایش داشت و تنها منیزیم ریشه در ژنوتیپ اصفهان کاهش نشان داد. بطورکلی با افزایش شوری، اکثر عناصر ماکرو افزایش و عناصر میکرو تغییرات کمی داشتند. با توجه به اینکه عملکرد گیاه در شوری ‮‭12‬ دسی زیمنس بر متر عملکرد گل مناسبی را تولید کرد لذا می توان گفت این گیاه سیستم جذبی مناسبی دارد و در مناطق با آب آبیاری شور تا ‮‭12‬ دسیصزیمنسصبرمتر این گیاه قابل کشت و پرورش می باشد. همچنین نتایج نشان داد برای تولید حداکثر عملکرد گل، کشت پاییزه(‮‭2481/1‬ کیلوگرم در هکتار) به روش بذرکاری مناسبتر از نشاکاری(‮‭1110/59‬ کیلوگرم در هکتار) می باشد. نتایج همچنین نشان داد که این گیاه به تغییرات سال واکنش زیادی نشان داده و بهترین ژنوتیپ، ژنوتیپ شیرازبوده است. با افزایش شوری تا 6 دسی زیمنس بر متر عملکرد گل کاهش یافته وبعد از آن تا شوری 9 دسی زیمنس بر متر افزایش یا در حد ثابت باقی مانده بود. به طور کلی گیاه بابونه به شوری متحمل بوده ویکی از دلایل آن می توان به خاطر سیستم جذب مناسب عناصر در شوری بالا باشد.