ارزیابی و انتخاب در نسل های در حال تفرق گندم دوروم زمستانه و بینابین جهت نیل به ژنوتیپ های مطلوب برای شرایط سردسیر دیم

بررسی تنوع ژنتیکی در نسل های در حال تفکیک، به دلیل داشتن تنوع ژنتیکی بالا، همواره به عنوان یک منبع مهم در مطالعات اصلاحی جهت نیل به لاینهای خالص و در نهایت تولید ارقام پرمحصول با خصوصیات مناسب برای مناطق دیم سردسیر، از اهمیت زیادی در برنامه های بهنژادی گندم دوروم برخوردار است. م واد گیاهی مورد بررسی در ای ن تحقیق شامل ‮‭84‬ توده ‮‭124‬ ،F2 توده F3 و ‮‭57‬ توده F4 گندم دوروم می باشند که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه بررسی شدند. همچنین در ایستگاه معتدل سرارود، تعداد ‮‭124‬ توده F3 دوروم، ‮‭21‬ توده ‮‭27‬ ،F4 توده F5 (هر یک در ‮‭10‬ ردیف) و ‮‭23‬ توده F6 مورد ارزیابی و گزینش قرار گرفتند. در ایستگاه سردسیر قاملو (کردستان)، تعداد ‮‭124‬ توده F3 و‮‭57‬ توده F4 مطالعه گردید. روش گزینش نسل ها روش بالک تغییر شکل یافته بود؛ و در نسل F5 سرارود بذور هر ردیف انتخابی بصورت بالک برداشت گردید. در نهایت با توجه به خصوصیات زراعی مطلوب از قبیل تحمل به سرما، زودرسی، کرکدار بودن، عدم ریزش و ورس، پابلندی، مقاومت به بیماری ها (زنگ زرد، سیاهک پنهان معمولی و پاکوتاه)، ‮‭208‬ توده از بین ‮‭265‬ توده تحت بررسی در مراغه (یعنی ‮‭78‬ درصد مواد ژنتیکی)، و ‮‭77‬ توده از بین ‮‭195‬ توده تحت بررسی در سرارود (یعنی ‮‭40‬ درصد مواد ژنتیکی) و نیز ‮‭86‬ توده (یعنی ‮‭48‬ درصد توده ها) در منطقه قاملو انتخاب گردیدند. از نسل F6 سرارود تعداد ‮‭14‬ لاین برای بررسی های آتی در قالب آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی انتخاب شدند. با توجه به اینکه منشا تمامی این توده ها از تلاقی هایی بود که در موسسه تحقیقات دیم کشور انجام گرفته بود، نشانگر اهمیت اجرا و ادامه چنین طرح های تحقیقاتی است تا بتوان در نهایت ارقام مناسب دوروم سازگار به شرایط دیم سردسیر کشور را معرفی کرد. واژه های کلیدی: گندم دوروم، نسل های در حال تفکیک، گزینش، شرایط دیم