بهبود مدیریت آبیاری مزارع نیشکر با استفاده از مدل های شبیه سازی مطالعه موردی: کشت و صنعت نیشکر امیر کبیر

با توجه به رشد روزافزون جمعیت جهان، نیاز به تولید محصولات غذایی بیشتر، بیش از پیش احساس می4شود و کشاورزی به4عنوان یکی از مهمصترین بخشصها در تامین مایحتاج غذایی بشر مطرح است، به4طوری4که در حال حاضر تقریبا یک4سوم تولید غذای جهان را تامین میصکند و انتظار میصرود تا سال ‮‭2040‬ میلادی این رقم به ‮‭50‬ درصد برسد. این افزایش تولید، میصتواند از طریق افزایش سطح زیر4کشت و یا بالا4بردن عملکرد محصول در واحد سطح میسر باشد. محدودیت منابع آب، عدم برنامه ریزی آبیاری و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب، عامل اصلی محدود کننده توسعه کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. موضوعات مختلفی در استفاده مطلوب و بهینه از منابع آب مورد بحث است که می توان به مسیله برنامه ریزی آبیاری و استفاده مناسب از آب در مزرعه، افزایش بهرهصورری آب و سودمندی اقتصادی آب اشاره کرد. در این تحقیق، زمان و میزان مناسب آب آبیاری به منظور کاهش مصرف آب و افزایش محصول نیشکر در شرایط مختلف کمی و کیفی آب در کشت و صنعت نیشکر امیرکبیر، تعیین گردید. بدین منظور با در نظر گرفتن کمیت و کیفیت آب آبیاری و بهره گیری از تلفیق اطلاعات مزرعه ای و مدل های شبیه سازی، برنامه آبیاری( زمان و عمق)، برای محصول نیشکر تعیین شد و عملکرد محصول، بهرهصوری مصرف آب در شرایط موجود بهرهصبرداری و پیشنهادی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که با اصلاح برنامه آبیاری، میزان آب آبیاری ‮‭22‬ درصد کاهش یافت، ولی عملکرد محصول نیشکر به مقدار قابل ملاحظهصای افزایش نیافت. از طرف دیگر با اصلاح مدیریت آبیاری و کاهش ‮‭20‬ میلی متر از عمق آب آبیاری، عملکرد محصول حدود 5 درصد افزایش یافت، ضمن اینکه حدود ‮‭30‬ درصد در مصرف آب صرفه جویی شد. شاخص سودمندی آب، با افزایش میزان آب کاربردی تا عمق مناسب افزایش یافت، لیکن افزایش عمق آب آبیاری بیش از عمق مناسب تاثیر معنی داری بر بهره وری آب نداشت. این نتایج حاکی از آن است که با برنامه ریزی صحیح آبیاری و بهبود مدیریت زراعی می توان بهره وری مصرف آب را حداقل به میزان ‮‭30‬ درصد افزایش داد. واژه های کلیدی : برنامه ریزی آبیاری، بهره وری مصرف آب، مدیریت آبیاری، نیشکر