تنوع گونه ایی کنه های مهمترین خشکبار (میوه های خشک و هسته دار) در استان های تهران، آذربایجان غربی، خراسان رضوی و فارس

خشکبار (میوه های خشک و هسته دار) از محصولات مهم صادراتی کشور هستند و کیفیت و عاری بودن آنها از هر نوع آلودگی به آفات، اهمیت ویژه ایدارند. این اولین مطالعه کنه های محصولات مهم خشکبار در ایران است. برای بررسی فون کنه های اقلام مهم خشکبار (تخم کدو، تخم آفتاب گردان، تخم هندوانه، فندق، بادام، زردآلو، آلو، گردو، مویز، کشمش، آلبالو، توت خشک، خرما، پسته و...) در طی سالهای ‮‭1393-1390‬ از خشکبارهای استان های تهران، آذربایجان غربی، خراسان رضوی و فارس نمونه برداری انجام شد. از آذربایجان غربی ‮‭256‬ نمونه از ‮‭15‬ محصول (تخم کدو، تخم آفتاب گردان، فندق، بادام، زردآلو، آلو، گردو، مویز، توت خشک، توت فرنگی،آلو، کشمش سیاه، کشمش زرد، آلبالو و گیلاس)، در خراسان رضوی ‮‭140‬ نمونه از ‮‭15‬ محصول (توت خشک، آلو، گردو، انجیر خشک، دو نوع کشمش (سبز و سیاه)، خرمای تازه، دو نوع خرمای خشک (زرد و سیاه)، زردآلو، دو نوع تخمه (شمشیری وآفتاب گردان)، چلغوز، زرشک و پسته) ، در استان تهران ‮‭55‬ نمونه از ‮‭10‬ محصول (خرما، بادام زمینی، پسته، انجیر خشک، گردو، تخم آفتاب گردان، تخم هندوانه، زردآلو ، گردو، توت خشک) و نیز ‮‭85‬ نمونه از ‮‭11‬ محصول (پسته ، فندق، بادام، انجیر، کشمش، گردو، خرما، تخم هندوانه، تخم کدو، تخم آفتاب گردان، لیمو) از استان فارس جمع آوری شد. کنه ها با استفاده از قیف برلیز جدا گردید و پس از شفاف نمودن محتویات بدن، در ماده هویر از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه و شناسایی گردیدند. تعداد ‮‭17‬ گونه کنه، ‮‭16‬ جنس و ‮‭11‬ خانواده از استان آذربایجان غربی شناسایی شد و کنه خسارت زای %‮‭3.40‬‭) Lepidoglyphus destructor) ‬و کنه های شکارگر به ترتیب %‮‭25‬‭) Blattisocius tarsalis) ‬و %‮‭16‬‭) Acaropsellina sollers) ‬بیشترین فراوانی را داشتند. در استان خراسان رضوی 6 گونه 6 جنس از سه خانواده شناسایی شد و کنه خسارت زای %‮‭5.26‬‭) Cosmoglyphus oudemansi) ‬و کنه شکارگر %‮‭3.46‬‭) Acaropsellina sollers) ‬بیشترین فراوانی را نشان داد. از شهر تهران 6 گونه از 6 جنس در 5 خانواده شناسایی شد و گونه های خسارت زای ‭Carpoglyphus lactis ‬و شکارگر ‭Acaropsellina sollers ‬به ترتیب ( %‮‭7.11‬ و %‮‭4.76‬ ) بیشترین فراوانیرا داشتند. از استان فارس 4 گونه از 3 جنس از 3 خانواده شناسایی شده و بیشترین فراوانی مربوط به گونه شکارگر %‮‭3.59‬‭) Blattisocius tarsalis) ‬و کنه خسارت زای %‮‭25.6‬‭) Lepidoglyphus destructor) ‬بوده است. بیشترین فراوانی را در چهار استان، گونه خسارت زای %‮‭4.28‬‭) Lepidoglyphus destructor )‬و کنه های شکارگر ‭Blattisocius tarsalis ‬و %‮‭25‬‭) Acaropsellina sollers ‬و %‮‭16‬) داشتند . بیشترین تعداد کنه در تخم کدو و آفتاب گردان استان آذربایجان، در توت خشک در استانهای خراسان رضوی و تهران و در بادام و خرمای استان فارس مشاهده شد. کنه های شناسایی شده جمعا ‮‭22‬ گونه از ‮‭18‬ جنس و ‮‭11‬ خانواده از سه راسته‭Sarcoptiformes‬، ‭Trombidiformes‬، ‭Mesostigmata ‬بوده و به شرح زیر معرفی می شوند. این اولین گزارش کنه های محصولات خشکبار انبار شده در ایران می باشد‭: Acaridae: Acarus siro; Aleuroglyphus ovatus; Caloglyphus berlesei; Tyrophagus putrescentiae; Carpoglyphidae: Carpoglyphus lactis; Cosmoglyphus oudemansi; Rhizoglyphus echinopus; Rhizoglyphus robini: Glycyphagidae‬، ‭Lepidoglyphus destructor . Cheyletidae: Acaropsellina sollers; Cheyletus malaccensis; Cheyletus carnifex; Stigmaeidae: Agistemus sp. Erythraidae: Erythraeus (Erythraeus) garmsaricus; Erythraeus (Zaracarus) rajabii; Smarididae: Smaris sp. Tydeidae: Tydeus sp. Cohort Pyemotidae: Pyemotes sp. Laelapidae: Androlaelaps casalis casalis Blattisociidae: Blattisocius tarsalis; Blattisocius keegani; Ameroseiidae: Kleemannia plumosus. ‬واژگان کلیدی: فون کنه ها، خشکبار ، ایران