بررسی اثر کودهای ریز مغذی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد بذر گیاه سیاهدانه‭(Nigella sativa) ‬در تنش شوری

سیاهدانه بدلیل دارا بودن میزان بالای روغن و اسانس در دانه و همچنین داشتن اثرات متنوع درمانی، از دیرباز بعنوان گیاهان دارویی روغنی مورد توجه است. به منظور بررسی اثر کودهای ریز مغذی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد بذر گیاه سیاهدانه در تنش شوری آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال های زراعی ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان انجام گرفت. تیمار شوری آب آبیاری ناشی از نمک کلرور سدیم در سه سطح شاهد، ‮‭3/5‬ و 5 دسی زیمنس بر متر و محلول پاشی دو عنصر روی و آهن در سه سطح صفر(شاهد)، ‮‭0/1‬ درصد و ‮‭0/2‬ درصد در نظر گرفته شد. در این پژوهش چهارده صفت مربوط به رشد گیاه اندازه گیری و محاسبه شدند. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از صفات مختلف توسط نرم افزار ‭MSTATC ‬و مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج تجزیه داده ها در سال های اول و دوم نشان داد که شوری آب آبیاری بر اکثر صفات اثر معنی دار داشت. بر اساس جدول مقایسه میانگین ها شوری آب آبیاری در هر دوسال باعث کاهش صفات اصلی مربوط به عملکرد دانه در سیاهدانه شد. با افزایش شوری از شاهد به 5 دسی زیمنس بر متر، عملکرد بذر و عملکرد بیولوژیکی به ترتیب ‮‭70‬ و ‮‭67‬ درصد کاهش یافتند و میزان بذرهای پوک یا باروری که در اثر شوری رشد نکرده بودند تا بیش از ‮‭1/5‬ برابر افزایش یافت. بر اساس جدول مقایسه میانگین ها، در این آزمایش اثر محلول پاشی دو عنصر روی و آهن بر صفات مورد اندازه گیری روند نامشخصی را نشان داد که بدلیل وفور غیر مترقبه میزان این دو عنصر در خاک بود. بعبارت دیگر تاکید بر وجود پیشینه کمبود در گیاه سیاهدانه در تعیین نیاز به محلول پاشی کارآمد نیست. کلمات کلیدی: بذرهای غیر معمول، تنش شوری، عنصر کم مصرف، محلول پاشی، گیاه دارویی