تهیه هیبریدهای منوژرم با مقاومت دوگانه (ریزومانیا و ریزوکتونیا) در چغندرقند

بیماری ویروسی ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه چغندرقند دو بیماری مهم زراعت این محصول در کشور به شمار می روند که هر ساله بسته به شدت آلودگی مزارع موجب از بین رفتن محصول می شوند. برای مقابله با هر دو بیماری مطمین ترین راهکار استفاده از ارقام مقاوم معرفی شده است. در این تحقیق از تلاقی شش گرده افشان با سطوح متفاوت از مقاومت به هر دو عامل بیماری زا تحت کد ‮‭8769‬ ‭ F ‬‮‭8732‬ ، ‭F ‬‮‭8734‬ ، ‭F ‬‮‭8736‬ ، ‭F ‬‮‭8738‬ ، ‭F ‬و ‮‭8770‬ ‭ F ‬با سه والد سینگل کراس منوژرم نرعقیم مقاوم به بیماری ریزومانیا (‮‭7112‬ * ‮‭28874 4‬ ‭* SB‬‮‭36‬ ، ‭SB‬‮‭37‬ و ‮‭28894‬ * ‮‭33-28873‬ ) تعداد ‮‭18‬ هیبرید منوژرم بدست آمد که طی سال های ‮‭1391‬ و ‮‭1392‬ در سه منطقه با آلودگی طبیعی مشهد، شیراز و میاندوآب مقایسه محصولی شدند. آزمایش ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و ‮‭25‬ تیمار اجرا شد. علاوه بر هیبریدهای مورد نظر، تعداد سه شاهد مقاوم داخلی و سه شاهد مقاوم خارجی و یک شاهد حساس نیز در آزمایش ها مورد استفاده قرار گرفتند. در هر سال و طی فصل رشد صفاتی نظیر تعداد بوته پس از تنک، شدت سبزینگی برگ ها، یکنواختی هیبریدها یادداشت برداری گردید. در زمان برداشت نیز تعداد ریشه پوسیده شمارش شده و همچنین ریشه های هر کرت براساس مقیاس ‮‭1 9‬ از نظر مقاومت به بیماری ریزومانیا نمره دهی شدند. نتایج نشان داد که هیبریدصهای حاصل از تلاقی والدصهای گرده افشان ‮‭8738‬ ‭ F - ‬‮‭8732‬، ‭F ‬و‮‭8770‬ ‭- F‬با پایه مادری ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ از بقیه هیبریدها عملکرد بهتری داشتند. والد مادری ‮‭7112‬‭*SB‬‮‭36‬ از دو پایه دیگر ترکیب پذیری بالاتری داشت. در مجموع هیبرید (‮‭7112‬*‮‭8770‬ ‭- SB‬‮‭36‬‭) * F ‬از بقیه هیبریدصها برتر بود و ‮‭84/5‬ % شاهد خارجی (رقم ایزلا)عملکرد شکر داشت اما تفاوت معنیصداری با ارقام فعلی (پارس و تربت) نشان نداد. به این ترتیب سه والد گرده افشان فوق الذکر برای چرخه بعدی گزینش معرفی می-شوند. واژه های کلیدی:هیبرید، ترکیب پذیری، ‭BNYVV‬، ‭Rhizoctoniasolani‬، گزینش