شبیه سازی کمی آبهای زیرزمینی حوضه جهانبین (دشت شهرکرد) به منظور بهره برداری پایدار از آبخوان با استفاده از مدل ‭Modflow‬

کمبود اطلاعات عمومی و عدم آشنایی به حقوق خود، دیگران و نسبت به آیندگان در جوامع مختلف باعث شده که بعضی از چالش ها در جامعه اضافه شده و بحرانهایی را به همراه آورد. در این راستا عدم مصرف بهینه و مدیریت جامع آبی حوضه های آبریز، یکی از آنها می باشد. که منجر به عملکرد و بیلان آبی منفی در حوضه های آبریز و آبخوان های مناطق مختلف می شود. در این راستا به منظور اجرای مدیریت یکپارچه منابع آبی در حوضه آبریز جهانبین و جلوگیری از عملکرد و بیلان منفی دشت شهرکرد و حفظ حیات آبخوان و بهره برداری پایدار از آبخوان، این طرح بمدت دو سال در حوضه آبریز جهانبین به مرحله اجرا درآمد. جهت سهولت اجرای برنامه ها و سناریوهای پیش بینی شده از نرم افزار مادفلو جهت شبیه سازی رفتار و عکس العمل آبخوان دشت شهرکرد استفاده گردید. کالیبراسیون مدل از روش سعی و خطا انجام پذیرفت و ضریب هدایت هیدرولیکی برابر ‮‭0/5‬متر در روز حاصل شد. سناریوهای پیش بینی شده شامل پنج سناریو در پریودهای زمانی کوتاه مدت (5 سال)، میانمدت (‮‭12‬ سال) و بلند مدت (‮‭20‬ سال)، همراه با مقایسه آمار شبیه سازی شده با آمار اندازه گیری شده (مشاهداتی) مهر ماه سال آبی ‮‭92 93‬ می باشند. نتایج گویای آنست که میزان تغذیه آبخوان همواره از حجم برداشت آب از آن کمتر بوده است. منفی بودن معادله بیلان آبی آبخوان باعث شده که در سال ‮‭92 -93‬ میانگین افت سطح آب زیرزمینی آبخوان ‮‭2/24‬ متر و از سال ‮‭55 56‬ لغایت ‮‭92 93‬ آبخوان افتی برابر ‮‭14/9‬متر داشته است. معادله بیلان آبی دشت شهرکرد حجم مصرف آب را در بخش های کشاورزی، صنعت و شرب و فضای سبز بترتیب معادل ،‮‭19 150‬ و ‮‭40‬ میلیون مترمکعب در سال ‮‭92 93‬ برآورد نموده است. بحرانی ترین سناریو پیش بینی شده احداث تونل ‮‭65‬ کیلومتری بهشت آباد می باشد که از عمق حداقل ‮‭300‬ متری آبخوان دشت شهرکرد و حوضه آبریز جهانبین عبور می کند. به دلیل وجود گسل های فراوان در منطقه، تونل به عنوان یک زهکش قوی عمل می نماید و خیلی خوشبینانه در مدت کمتر از ‮‭300‬ روز قادر است تمام حجم آبی که طی قرن های متمادی در آبخوان ذخیره شده است را تخلیه نماید و از طرفی پدیده شوم نشست را در بر دارد و نیاز است تا وزارت نیرو حداقل ‮‭236‬ میلیون مترمکعب در سال، آب را به صورت ثقلی در اختیار بهره برداران منطقه قرار دهد. لازم به ذکر است که پیش بینی اکثر سناریوها در دراز مدت چنانچه برنامه خاصی جهت مدیریت منابع آبی حوضه آبریز و آبخوان اجرا نشود نتیجهای جز نشست آبخوان و اتمام آب ذخیره شده در آبخوان نخواهد بود. به منظور جلوگیری از وقایعی همچون نشست زمین، خشک شدن چاهها، بیکاری افراد نیاز به مدیریت واحد منابع آبی حوضه آبریز و کنترل دقیق و هوشمند برداشت های آب، ضمن اجرای برنامه مدیریت مصرف بهینه منابع آبی حوضه آبریز جهانبین می باشد. واژهای کلیدی : مصرف بهینه و مدیریت پایدار و یکپارچه منابع آبی، معادله بیلان آبی، مادفلو، سناریوهای مختلف، حوضه آبریز جهانبین و دشت شهرکرد