مقایسه اثرسنجی محلول آنولیت خنثی ‭(Neutral Anolyte) ‬با سبز مالاشیت در کنترل آلودگی قارچی تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان در مرحله انکوباسیون

یکی از مشکلات مهم در صنعت تولید ماهی قزل آلای رنگین کمان بروز آلودگی قارچی تخم در هچری است و در این میان جنس ساپرولگنیا ‭(Saprolegnia sp.) ‬مهمترین عامل تلفات تخم در هچری قزل آلای رنگین کمان است. در گذشته کنترل ساپرولگنیازیس در هچری با مالاشیت گرین که یک ماده قارچ کش بسیار موثر است انجام می شده است که اکنون بدلیل ممنوعیت استفاده آن تلاشهای زیادی شده است تا مواد دیگری را بتوان به عنوان یک قارچ کش موثر در هچری جایگزین آن نمود. از مهمترین موادی که در این زمینه مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته اند می توان به فرمالین، کلرید سدیم و پراکسید هیدروژن و...اشاره نمود. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی اثرات محلول آنولیت خنثی حاصل از الکترولیز آب با دستگاه ‭Envirolyte ‬بر در صد تلفات تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان و لاروهای تولیدی از نظر شاخصهای رشد و یازماندگی تا مرحله جذب کیسه زرده و شروع تغذیه فعال لاروهادر مرحله انکوباسیون در مقایسه با سبزمالاشیت گرین بوده است تا بتوان جایگزینی برای آن معرفی کرد. این بررسی در قالب طرح کاملا تصادفی مشتمل بر 7 تیمار و 3 تکرار (در مجموع ‮‭21‬ واحد) و در تراف های کالیفرنیایی با ابعاد ‮‭70‬ ‭cm‬ا‮‭35‬ا‮‭20‬ (طولاعرضاعمق) که در هر تراف یک انکوباتور قرار داشت انجام گرفت. تیمار ها عبارت بودند از: حمام دایم و مستمر محلول آنولیت با غلظت های ‮‭25/0‬ ‭ppm ‬و ‮‭0/5‬ و تیمارهای دوره ای آنولیت (یک روز در میان) با غلظت های‮‭30‬ ‭ppm ‬و ‮‭100‬ و تیمار دوره ای مالاشیت گرین با غلظت 2 ‭ppm (‬یک روز در میان)، شاهد مثبت آلوده شده با قارچ بدون هیچگونه ماده ضد عفونی کننده و شاهد منفی بدون آلوده شدن با قارچ و بدون هیچگونه ماده ضد عفونی کننده. میزان ‮‭300‬ گرم تخم های سبز تازه تکثیر شده قزل آلای رنگین کمان که از یکی از مزارع پرورش ماهی واقع در جاده هراز تهیه شده و با دمای آب تراف ها هم دما شده بودند در کف سبد تراف ها به صورت یک لایه پخش شدند. تمامی تیمارها بجز شاهد منفی بوسیله قارچ ساپرولگنیا، که از تخم های قارچ زده ماهی قزل آلای رنگین کمان که قبلا از یکی از مزارع پرورش ماهی منطقه دوهزار تنکابن تهیه شده بود، آلوده شدند. عملیات تیمار داری از آغاز تا انتها حدود یک ماه به طول انجامید. متغیرهای مورد بررسی عبارت بودند از درصد تفریخ، درصد چشم زدگی، درصد ناهنجاری و درصد تخمهای سفید شده که درصد چشم زدگی در میانه و بقیه موارد در انتهای آزمایش محاسبه و ثبت گردید. در این مطالعه از روش های آماری آزمون تی استیودنت،آزمون لون، آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون بن فرونی استفاده گردید. برای بررسی ناهنجاری، تفریخ، قارچ زدگی و چشم زدگی تخم ها ابتدا نسبت به تعیین درصد و سپس انجام آزمون من - ویتنی برای مقایسه رتبه ناهنجاری دریکی از تیمارهای آنولیت (که کمترین میزان ناهنجاری را داشت) ومالاشیت گرین اقدام گردید. البته این مقایسه به دنبال تحلیل میزان تفریخ، قارچ زدگی و چشم زدگی در اثر مواد مورد استفاده در تیمارهای مختلف به کمک روش آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون بن فرونی انجام پذیرفت. در نتایج حاصل از این بررسی مشخص شد که در دوزهای کمتر آنولیت (‮‭25/0‬ ‭ppm ‬و ‮‭5/0‬ ‭ppm)‬، میزان شمارش کلنی قارچی آب هچری و نیز درصد قارچ زدگی تخمها، تواما بطور معنی داری بیشتر از دوزهای بالاتر آنولیت (‮‭30‬ ‭ppm ‬و ‮‭100‬ ‭ppm) ‬و نیز مالاشیت گرین بود. به عبارت دیگر با افزایش دوز، اثر قارچ کشی نیز افزایش داشته است. در ارزیابی درصد چشم زدگی مشخص گردید که از نظر آماری درصد چشم زدگی در دو تیمار ‮‭25/0‬ ‭ppm ‬و مالاشیت گرین بطور معنی داری بیشتر از سه تیمار دیگر آنولیت بوده اند که این مسیله می تواند تفریخ تخمها در دوز ‮‭25/0‬ ‭ppm ‬و عدم مشاهده تفریخ در سه دوز دیگر را توجیه نماید. در بین تیمارهای ‮‭25/0‬ ‭ppm ‬و مالاشیت گرین، گروه ‮‭25/ 0‬ ‭ppm‬آنولیت به دلیل بالا بودن درصد چشم زدگی تخم ها و کم بودن توتال کانت قارچی می تواند برای ضدعفونی تخم ماهی قزل آلا مناسب تر از مالاشیت گرین مدنظر پرورش دهندگان قرار گیرد. نتایج این بررسی نشان داد که میزان ناهنجاری در تیمار 0‭/ ppm‬‮‭25‬ در مقایسه با گروه مالاشیت گرین بیشتر بوده است. از آنجایی که این تحقیق اولین بررسی استفاده از آنولیت به عنوان عامل قارچ کش در هچری ماهیان قزل آلای رنگین کمان بوده است لذا برای مطالعه دقیق تر در خصوص دوز و زمان بندی مصرف و عوامل موثر بر این دو نیاز به تحقیقات جامع و گسترده تری وجود دارد. واژه های کلیدی: ضد عغونی ؛ محلول آنولیت خنثی ؛ سبز مالاشیت ؛ تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان ؛ قارچ کش ؛ ساپرولگنیا؛ ‭Envirolyte