ارزیابی فنی و اقتصادی استفاده از لوله های دریچه دار بر کاهش تلفات آب و افزایش کارایی مصرف آب محصولات مختلف در منطقه سبزوار

استفاده از لوله های دریچه دار (هیدروفلوم) از جمله عملیاتی است که باعث حذف برخی از نقاط ضعف آبیاری سطحی گردیده است. طراحی مناسب لوله های دریچه دار میتواند باعث بهبود یکنواختی توزیع آب و در نتیجه، ذخیره مناسب آب آبیاری در اراضی زراعی و باغی شود. این تحقیق با هدف ارزیابی فنی و اقتصادی روش آبیاری با لوله های دریچه دار در مقایسه با روش سنتی و در منطقه سبزوار انجام شد. ارزیابی این دو روش توزیع آب در قطعات زراعی انتخابی در سه مرحله اوایل، اواسط و اواخر فصل زراعی انجام گردید. در ارزیابی فنی، تلفات رواناب، نفوذ عمقی و تلفات انتقال و کاربرد آب در دو روش توزیع آب مقایسه شد. نتایج نشان داد که تلفات انتقال آب در روش هیدروفلوم و سنتی به ترتیب ‮‭1/55‬ و ‮‭27/25‬ درصد بود. تلفات آب در نهر و لوله دریچه دار بالادست قطعه زراعی در روش سنتی و هیدروفلوم به ترتیب ‮‭41‬ و ‮‭1/2‬ درصد محاسبه شد. متوسط تلفات رواناب و نفوذ عمقی در روش هیدروفلوم به ترتیب ‮‭20/61‬ و ‮‭25/37‬ درصد و در روش سنتی به ترتیب ‮‭33/63‬ و ‮‭24/09‬ درصد به دست آمد. عملکرد محصول و کارایی مصرف آب در روش هیدروفلوم نسبت به روش سنتی به ترتیب ‮‭25/78‬ و ‮‭52/98‬ درصد افزایش یافت. مصرف آب در روش هیدروفلوم نسبت به روش سنتی ‮‭17/76‬ درصدکاهش یافت. درآمد خالص کشاورز در روش هیدروفلوم در مزرعه گندم ‮‭40/32‬ درصد و در مزرعه جو ‮‭31/22‬ درصد افزایش یافت. بنابراین، استفاده از هیدروفلوم در آبیاری، خصوصا در مزارع بزرگ و حتی برای محصولات با ارزش اقتصادی پایین، قابل توصیه است. واژه های کلیدی: آبیاری سطحی، بهره وری آب، راندمان آبیاری، هیدروفلوم