تاثیر قارچ کش کربوکسین تیرام بر میزان کارایی و ماندگاری منتخبی از باکتری های ازتوباکتر ‭(Azotobacter) ‬محرک رشد گیاه بر روی بذر گندم

ریزوسفرگیاه گندم محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم های مفید از جمله باکتری های افزاینده رشد گیاه ‭PlantGrowth Promoting Rhizobacteria ‬است که اثرات تحریک کننده آنها بر رشد گیاهان درخاک ودرمحیط ریزوسفر ثابت شده است. با توجه به گستردگی استفاده ازقارچ کش‭Carboxin Thiram ‬برای کنترل عوامل بیماریزای قارچی در کشت گندم و به منظور تعیین میزان تاثیر این قارچ کش برسویه های مختلف باکتری های ازتوباکتر کروکوکوم ، این پروژه طراحی و اجرا گردید . به منظور بررسی تاثیر غلظت قارچکش کربوکسین تیرام بر رشد وجمعیت ازتوباکتر های مورد مطالعه درمحیط مایع و جامد یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 سطح باکتری ازتوباکتر، ‭AZ‬5 ‭AZ‬‮‭12‬ ، ‭AZ‬6 ، ‭AZ‬،‮‭28‬ ‭AZ.AFA‬‮‭320‬و6 سطح غلظت قارچ کش (0 ، ‮‭0/01‬ ، ‮‭0/1‬ ،‮‭10‬،1،‮‭100‬ ‭gr/lit) ‬انجام شد. همچنین به منظور بررسی تاثیر قارچکش بر میزان ماندگاری باکتری ازتوباکتر کروکوکوم به عنوان پوشش بذر، آزمون آزمایشگاهی در قالب یک طرح فاکتوریل کاملا تصادفی شامل یک سویه باکتری ازتوباکتر (‮‭12‬ ‭AZ)‬با 3 نوع فرمولاسیون( سوسپانسیون بدون افزودنی ،مایع و پودری)، دو سطح قارچکش(با قارچکش و بدون قارچکش) و در سه تکرارانجام شد. آزمایش گلدانی در قالب یک طرح فاکتوریل کاملا تصادفی شامل2سویه باکتری ازتوباکتر ‭( AZ‬،5 ‭AZ‬‮‭12‬) همراه تیمارهای شاهد (تیمار با قارچ کش و بدون باکتری و تیمار بدون قارچ کش و بدون باکتری) دو سطح قارچکش‭( F‬1با قارچکش و F0بدون قارچکش) (2گرم قارچ کش برای ‮‭1000‬گرم بذر بصورت بذر مال) ، دو فرمولاسیون مایع ‭(L) ‬و پودری‭(P) ‬و در مجموع 9 تیمار در4 تکرار و جمعا ‮‭36‬ گلدان ، در سال زراعی‮‭1391-92‬ گلخانه بخش تحقیقات بیولوژی موسسه تحقیقات خاک و آب انجام شد . و از لحاظ تاثیری که قارچ کش کربوکسین تیرام وتلقیح باکتری در وزن تر و خشک اندام هوایی گیاه ، طول خوشه ، طول ساقه ، تعداد خوشه ، تعداد پنجه ، تعداد دانه در خوشه ،وزن خوشه ، وزن دانه در خوشه ، وزن هزار دانه و تامرحله نهایی محصول دهی و وزن تر و خشک ریشه، حجم، طول و سطح ریشه گیاه گندم مورد ارزیابی قرارگرفت. درکل آزمایشها از بذور تازه گندم رقم چمران تهیه شده از موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذر کرج با قدرت نامیه بالا استفاده گردید. همچنین قارچ کش مورد نظر (کربوکسین تیرام%‮‭75‬ ) از شرکت خدمات حمایتی کشاورزی تهیه گردید. نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که سویه های مختلف ازتوباکتر مقاومت های متفاوتی در برابر قارچکش کربوکسین تیرام نشان می دهند غلظت های پایین قارچکش کربوکسین تیرام(%‮‭01.0‬) اثرات قابل توجهی در کاهش جمعیت و قطر کلنی باکتری ازتوباکتر در محیط مایع و جامد نداشته ولی در غلظت های بیشتر از ‮‭01.0‬ درصد در محیط جامد سبب کاهش قطر کلنی می گردد و در غلظت ‮‭10‬ گرم در لیتر کاملا رشد را متوقف می نماید ولی در محیط مایع باکتری ها ضمن اختلاف در واکنش های با کاهش جمعیت در بعضی از سویه ها ، غلظت 1 گرم در لیتر را تحمل می نمایند و بعضی از سویه ها همانند سویه ‭AZ.AFA‬‮‭320‬ گرچه در محیط جامد در غلظت های بیش از %‮‭1.0‬ کاهش در قطر کلنی نشان می دهد ولی در محیط مایع مقاومت غیر قابل تصوری نشان داده و حتی افزایش جمعیت نشان می دهند ، به طول می توان گفت که انتخاب سویه در مقاومت به این قارچکش مهم بوده و بعضی از سویه ها مقاوم تر از دیگر سویه ها عمل می نمایند ولی اغلب سویه ها در غلظت های بیش از 1 گرم در لیتر با کاهش جمعیت روبرو می شوند ولی با وجود کاهش در سرعت رشد هنوز مقاومت نموده و از بین نمی روند ، البته غلظت یک گرم در لیتر غلظت بالایی است زیرا مقدار مصرف این قارچکش نیز 2 در هزار توصیه می شود . نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که از نظر ماندگاری باکتری ازتوباکتر در سطح بذور گندم به عنوان پوشش بذر ، مایه تلقیح مایع فرمولاسیون مناسب تریبرای مصرف به عنوان مایه تلقیح می باشد زیرا قارچ کش سبب افزایش جمعیت باکتری بر روی بذر و تاثیر بیشتری را بر روی افزایش رشدگیاه در این فرمولاسیون ها داشته است. در نهایت می توان چنین نتیجه گیری نمود که ،با توجه به این که در اکثر شاخص های اندازه گیری شده هر دو سویه ازتوباکتر ، ‭AZ‬5و ‭AZ‬‮‭12‬ با فرمولاسیون مایع در آزمایش گلخانه و در جذب عناصرغذایی وضعیتی به مراتب بهتر از سایر تیمارها در حضور قارچ کش کربوکسین تیرام عملکرد بهتری نشان دادند، لذا استفاده توام این گونه ازتوباکتر به همراه قارچ کش کربوکسین تیرام به صورت مایه تلقیح مایع و مصرف بذری در گیاه گندم رقم چمران بدون اشکال بوده و فاقد آثار سو قابل توجهمیباشد و در صورتی که پس از تلقیح بذور حاوی قارچکش، کشت گندم در مدت زمان کوتاهی انجام گیرد ، اثرات منفی قارچکش به حداقل خواهدرسید . واژه های کلیدی: باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه، گندم رقم چمران ، باکتری های ازتوباکتر ، قارچ کش کربوکسین تیرام.