بررسی امکان تولید انبوه قارچ تریکودرما با استفاده از چند بستر رشد حاصل از محصولات جانبی نیشکر

با توجه به اهمیت بسترهای مورد استفاده برای تکثیر انبوه قارچ آنتاگونیست ‭Rifai Trichoderma harzianum‬، مقایسه ی آنها از لحاظ کارآیی شان در میزان تکثیر قارچ مذکور امری ضروری است. در این تحقیق، بسترهایی متاثر از تولیدات جانبی نیشکر با برخی بسترهای گیاهی دیگر از لحاظ قوق مقایسه شد. این بررسی، در شرایط آزمایشگاه در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای این آزمایش را بسترهای مختلف متاثر از سوسپاسیون اسپور ‭T. harzianum ‬تشکیل داد. این بسترها شامل گندم، جو، ذرت، برنج، هسته ی خرما، پیت خام نیشکر و پیت خام نیشکر غنی شده با ملاس نیشکر بودند. برای تهیه ی هر یک از تیمارها، بستر مورد استفاده پس از شستشو و خیساندن به منظور جذب رطوبت لازم به میزان یک کیلوگرم درون کیسه های پلاستیکی قابل اتوکلاوشدن قرار گرفت و پس از سترون کردن با ‮‭10‬ میلیصلیتر سوسپانسیون اسپور ‭T. harzianum ‬در غلظت ‮‭106‬ اسپور در میلی لیتر مایه زنی گردید. سپس، این کیسه ها برای رشد ‭T. harzianum ‬در دمای ‮‭27‬ درجه ی سانتیگراد نگهداری گردیدند و جهت گسترش یکنواخت قارچ بر روی بسترها، هر ‮‭48‬ ساعت یک بار تکان داده شدند. پس از گذشت ده روز، ارزیابی تیمارهای مختلف با تعیین میانگین تعداد اسپور در هر گرم از بستر انجام شد. سپس، تجزیه و تحلیل آماری داده ها و گروه بندی میانگین ها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن با برنامه ی نرم افزاری ‭MSTATC ‬صورت پذیرفت. نتایج آزمایش نشان داد که میان تیمارها در سطح احتمال %1 اختلاف آماری معنی دار وجود داشته است. گروه بندی میانگین ها نشان داد که بیشترین میانگین تعداد لسپور ‭T. harzianum ‬به بسترهای ذرت و جو (گروه ‭A) ‬تعلق داشته است ؛ در حالیکه سایر بسترها به ترتیب شامل هسته خرما (گروه ‭B)‬، گندم، برنج و پیت غنی شده با ملاس نیشکر (گروه ‭C) ‬و پیت خام نیشکر (گروه ‭D) ‬از لحاظ مذکور مقامهای بعدی را به خود اختصاص دادند . پیت خام نیشکر در گروه ‭D ‬جای گرفت. با توجه به قرارگیری بستر پیت غنی شده با ملاس نیشکر در گروه بسترهای گندم و برنج، میتوان نتیجه گیری نمود که در استان خوزستان، چنین بستری به دلیل وفور تولید آن در صنایع نیشکر جهت تولید انبوه ‭T. harzianum ‬بسیار مقرون به صرفه بوده و به عنوان جایگزین مناسب برای محصولات با ارزشی نظیر گندم و برنج محسوب میگردد. واژه های کلیدی: نیشکر، پیت نیشکر ، پیت غنی شده با ملاس، تولید انبوه، ‭Trichoderma harzianum