بررسی توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان علمی کاربردی مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) و تعیین راه کارهای توسعه آن

اتخاذ سیاست اصلاحات سازمانی و کوچک سازی بدنه دولت و گرایش به وظایف حاکمیتی و از طرفی افزایش رقابت در بازار جهانی کشاورزی به دلیل رشد فناوری ها، تنوع تولید و توسعه منابع انسانی ؛ توجه به خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی را اجتناب ناپذیر ساخته است. این مهندسی مجدد در ساختارهای دولتی به ویژه در کشورهای در حال توسعه به تبعیت از کشورهای توسعه یافته، برای افزایش قدرت حاکمیتی سازمان های دولتی و افزایش نقش بخش غیردولتی در توسعه کشاورزی، موجب ظهور ظرفیت-های جدیدی در حوزه منابع انسانی کارآفرین و تعمیق موقعیت آنان در مدیریت و پیشبرد این تحولات گردید. نظام آموزش عالی کشاورزی برای حفظ جایگاه مسیولیتی در تربیت این منابع و بهبود توان تاثیرگذاری در حوزه های اقتصادی- اجتماعی، لازم است با افزایش کیفیت برنامه ریزی آموزشی نسبت به تربیت منابع انسانی خلاق، نوآور و کارآفرین اقدام نماید. شکل گیری نظام آموزش عالی علمی-کاربردی در ایران در دهه ‮‭70‬ ه.ش. در همین راستا بود. نحوه اجرا، این نظام را نیز با ضعف هایی مواجه کرده است. برای رفع این نقاط ضعف و حفظ جایگاه اثرگذار نظام فوق در توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور، لازم است با افزایش کیفیت برنامه ریزی آموزشی، تربیت منابع انسانی خلاق، نوآور و کارآفرین را تضمین نماید. بنابر این، شناخت سطح توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان و راهکارهای توسعه این توانمندی ها و برنامه ریزی برای عملیاتی کردن آنها ضروری است. مسیله اصلی تحقیق نبود اطلاعات لازم در این خصوص در بزرگترین مرکز آموزش علمی- کاربردی کشاورزی کشور یعنی مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) است. با این هدف، تحقیق حاضر با روش پیمایشی انجام شد. در سال ‮‭1391‬ جامعه آماری دانشجویان دوره های علمی-کاربردی کشاورزی در حال تحصیل ‮‭1595‬ نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ‮‭195‬ نفر تعیین شد. ابزار سنجش پرسشنامه ای است که روایی و پایایی آن تایید شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان کمی بیش از حد متوسط است(‮‭3/31‬ از 5). از طرفی متغیرهای رشته تحصیلی، جنسیت، تاهل، مقطع تحصیلی، محل تولد، وضعیت شغلی، نوع اشتغال، سابقه کار کشاورزی، گذراندن درس کارآفرینی، منبع درآمد، سال ورود به مرکز، اختلاف معنی داری در میزان توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان ایجاد نکرده است. البته متغیرهای: "گذراندن درس کارآفرینی" و "منبع درآمد" تاثیر نسبی در میزان توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان داشته اند. با این وجود، محل سکونت(شهری و روستایی بودن)، سابقه کارآفرینی، شرکت در دوره های آزاد کارآفرینی و سابقه کارآفرینی والدین اختلاف معنی داری در میزان این توانمندی ها ایجاد کرده است. همچنین، امتیاز میانگین تاثیر راهکارهای توسعه توانمندی های کارآفرینانه دانشجویان کمی بیش از حد متوسط است(‮‭3/53‬ از 5). از طرفی عوامل صارایه خدمات مشاوره ای و صبرنامه ریزی برای بهبود مهارت های کارآفرینی به ترتیب ‮‭20/48‬ و ‮‭19/47‬ درصد واریانس راهکارها را تبیین می نمایند. در پایان پیشنهاد شده است که تحول در نظام برنامه ریزی آموزشی دوره های علمی- کاربردی کشاورزی به سوی سطح بندی و تعمیق آموزش کارآفرینی در مقاطع مختلف تحصیلی و در محتوای دروس تخصصی در اولویت قرار گیرد. در مراکز علمی-کاربردی کشاورزی، مرکز رشد، پارک علم وفناوری و مزرعه کارآفرینی ایجاد و با تجهیز آنها بطور موثر مورد بهره برداری قرار گیرند. از طرفی، "کریدور تخصصی مشاوره کسب و کار در مراکز آموزش عالی علمی- کاربردی کشاورزی" ایجاد شود. کلمات کلیدی: توانمندی های کارآفرینانه، دانشجویان علمی- کاربردی کشاورزی، نوآوری و کارآفرینی