طرح جامع جنگل تحقیقاتی بنه (پسته وحشی)

حفظ جنگل ها اولین قدم در حفظ ذخایر ژنتیکی می باشد که بسیاری از کشورها این مهم را از سال ها پیش آغاز نموده اند و نسبت به حفظ گونه های گیاهی خود اقدامات موثری را در پیش گرفته اند. حفظ ذخایر ژنتیکی به ویژه در مراکز اولیه و ثانویه پیدایش گیاهان ‭(Prrimary and Secondary Centers) ‬و مراکز تنوع گیاهان ‭(Center of diversity) ‬از اهمیت خاصی برخوردار می باشد، در حالی که انسان تا امروز به اهمیت ذخایر ژنتیکی و تنوع به عنوان یک منبع ارزشمند توجه چندانی ننموده است و با کاهش میزان تنوع در عالم گیاهی و جانوری خود را در مقابل خطرات زیستی و اقتصادی، آسیب پذیر کرده است. یکی از ارزشمندترین فعالیت ها در حفظ ذخایر توارثی و برنامه ریزی برای احیا و غنی سازی و گسترش این منابع حیاتی، ایجاد جنگل های تحقیقاتی است که متاسفانه در کشور ما کمتر به آن توجه شده است. تا این تاریخ (‮‭1375‬) در ایران غیر از جنگل تحقیقاتی "واز" (وابسته به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور) و جنگل آموزشی- تحقیقاتی خیرودکنار (وابسته به دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران) که هر دو در حاشیه دریای خزر و در ناحیه هیرکانی قرار دارند، جنگل تحقیقاتی دیگری وجود نداشت و اطلاعات جامعه علمی کشور از جنگل های خارج از شمال بسیار ناچیز بود. لذا به پیشنهاد آقای مهندس محمدتقی امان پور، "طرج جامع جنگل تحقیقاتی بنه فیروزاباد فارس" توسط نگارنده تهیه و به تصویب موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور رسید. از ابتدای راه اندازی جنگل تحقیقاتی بنه (‮‭1375‬) در منتهی الیه منطقه رویشی زاگرس جنوبی واقع در شهرستان فیروزاباد فارس تاکنون (‮‭1390‬) همواره تلاش شده است تا با به کارگیری تمامی امکانات موجود، نسبت به برداشت و ثبت اطلاعات منابع پایدار و ناپایدار منطقه به عنوان یک اکوسیستم جنگلی-مرتعی مناطق خشک و نیمه خشک اقدام گردد. روش تحقیق به کار گرفته شده در این طرح مبتنی بر انجام مطالعات و تحقیقات توصیفی و کمی است. به طوری که اطلاعات عددی و غیرعددی جمع آوری شده از ‮‭18‬ پارسل و ‮‭2165‬ واحد همگن تفکیک شده، طی مطالعات منابع پایدار و ناپایدار عرصه مورد مطالعه به صورت ‮‭95104‬ رکورد اطلاعاتی ذخیره و توسط نرم افزار ‭SPSS ‬و با استفاده از آزمون دانکن گروه بندی شده و جداول ‭Spearman ‬برای داده های غیرعددی استخراج شد. به علاوه تحقیقات مستقل صورت گرفته در این منطقه طی ‮‭16‬ سال گذشته (‮‭1390-1375‬) از روش تحقیق مستقل برخوردار بوده اند. تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از مطالعات نشان می دهد که عوامل فیزیوگرافیک (ارتفاع از سطح دریا، درصد و جهت شیب) بر شاخص های تعیین وضعیت پوشش گیاهی با تاکید بر گیاه بنه (پسته وحشی) (نوع تیپ جنگلی- درصد تاج پوشش- تعداد اشکوب- وضعیت و نوع زادآوری- و غالبیت بنه) تاثیر معنی دار در سطح 1‭%p= ‬و 5‭% p= ‬دارند. عوامل ادافیکی (بافت خاک- عمق خاک- اسیدیته خاک- میزان سنگ ریزه- میزان مواد آلی- هدایت الکتریکی و واحد اراضی) بر شاخص های تعیین وضعیت پوشش گیاهی عموما اثر معنی دار در سطح 1‭%p= ‬و 5‭% p= ‬دارند. عوامل آب و هوایی (میزان بارندگی- میانگین درجه حرارت محیط و نوع اقلیم) نیز بر برخی شاخص های تعیین وضعیت پوشش گیاهی (تعداد اشکوب- غالبیت بنه) تاثیر معنی دار نداشته است، ولی بر شاخص های دیگر تعیین وضعیت پوشش گیاهی در سطح 1‭%p= ‬و 5‭% p= ‬اثر معنی دار نشان داده است. واژه های کلیدی: بنه، جنگل تحقیقاتی، پوشش گیاهی، فیزیوگرافی، فون