ارزیابی کشت مخلوط و تک کشتی آویشن ‭( (Thymus daenensis ‬و یونجه‭(Medicago sativa)‬

به منظور ارزیابی کشت مخلوط آویشن دنایی ‭(Thymus daenensis )‬و یونجه بمی ‭(Medicago sativa) ‬آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان در طی سالهای زراعی ‮‭1387-1390‬ به اجرا درآمد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد . تیمارهای آزمایش شامل نسبت هایی از آویشن دنایی، یونجه بمی به ترتیب ‮‭50:50 75:25‬ و ‮‭25:75‬ و نیز کشت خالص آنها بود. ویژگی های مورد مطالعه شامل ، وزن تر، وزن خشک نسبت وزن خشک به تر، عملکرد اقتصادی و ارتفاع هر کدام از گونه های مورد مطالعه بود. نتایج حاصل از 3 سال آزمایش مورد تجزیه و تحلیل مرکب قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر سال بر وزن تر، خشک و نسبت وزن تر به خشک یونجه معنی دار و بر ارتفاع بوته معنی دار نبود. عملکرد ماده خشک یونجه در سال اول، دوم و سوم به ترتیب معادل ،‮‭4007 1400‬ و ‮‭3780‬ گرم در متر مربع بود. بین عملکرد ماده خشک در سال دوم و سوم اختلاف آماری مشاهده نشد. اثر آرایش کاشت بر ماده خشک یونجه معنی دار نبود. اما بیشترین ماده خشک از آرایش کاشت ‮‭75‬ درصد یونحه + ‮‭25‬ درصد آویشن معادل ‮‭3280‬ گرم بدست آمد که با سایر تیمارها اختلافی نداشت. همچنین بیشترین عملکرد ماده خشک یونجه از سال سوم و از آرایش کاشت ‮‭75‬ درصد یونجه + ‮‭25‬ درصد آویشن بدست آمد. طبق نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس مشخص گردید اثر سال و الگوی کشت بر عملکرد اقتصادی آویشن معنی دار و اثر متقابل سال در الگوی کشت معنی دار نبود. با توجه به نتایج مقایسه میانگین ها مشخص شد بیشترین عملکرد اقتصادی آویشن به ترتیب ازسال دوم، سوم و اول معادل ،‮‭101 198‬ و ‮‭68‬ گرم در متر مربع بود. بیشترین عملکرد اقتصادی از تیمار ‮‭25‬ درصد یونجه + ‮‭75‬ درصد آویشن معادل ‮‭128‬ گرم که با تیمار کشت خالص(‮‭127‬گرم در متر مربع) از لحاظ آماری اختلافی نداشت. بیشترین عملکرد اقتصادی از سال دوم و از آرایش کاشت ‮‭25‬ درصد یونجه + ‮‭75‬ درصد آویشن معادل ‮‭206‬ گرم در متر مربع بود. در بررسی اثر تیمارها بر عملکرد آویشن مشاهده گردید، الگوهای کشت مخلوط آویشن و یونجه اثر معنیصداری بر عملکرد آویشن داشته و با افزایش درصد آویشن نسبت به درصد یونجه در کشت مخلوط عملکرد آویشن افزایش نشان داد به طوری که بیشترین عملکرد وزن تر و اقتصادی به ترتیب معادل ‮‭925‬ و ‮‭128‬ گرم در متر مربع از کشت مخلوط ‮‭75‬ درصد آویشن + ‮‭25‬ یونجه و کمترین آن معادل ‮‭853‬ و ‮‭114‬ گرم در متر مربع از ‮‭25‬ درصد آویشن+ ‮‭75‬ درصد یونجه بدست آمد. مقایسه اعداد نشان میصدهد بیشترین ‭LER ‬از تیمار %‮‭75‬ آویشن+ %‮‭25‬ یونجه معادل ‮‭1/04‬ در سال دوم مشاهده گردید. با توجه به نتایج بدست آمده از این آزمایش مشخص گردید استفاده از کشت مخلوط بر کشت خالص تا سال دوم ارجعیت داشته و از سال سوم کشت مخلوط صرفه اقتصادی ندارد. بیشترین نسبت برابری زمین با توجه به نتایج سه ساله از ترکیب %‮‭75‬ آویشن+%‮‭25‬ یونجه مشاهده گردید. کلید واژه: گیاهان دارویی، یونجه بمی، آویشن دنایی، کشت مخلوط، نسبت برابری زمین