بررسی ژنوتیپ های انار ساوه به منظور ثبت خصوصیات مورفولوژیکی و ژنتیکی و معرفی ژنوتیپ های امیدبخش

در این مطالعه مجموعهصای از توالی های تکراری ساده و نشانگرهای مورفولوژیک مرتبط با ویژگی های میوه جهت بررسی تنوع ژنتیکی ‮‭202‬ ژنوتیپ انار مربوط به ‮‭22‬ استان ایران که در کلکسیون انار ساوه نگهداری میصشوند استفاده شد. مشکلات مرتبط با مدیریت موثر، تعداد نمونه های زیاد در کلکسیون های پایه، استفاده و بهره برداری صحیح و کامل چنین ژرم پلاسم هایی را محدود می سازد. این تحقیق نیز در راستای شناسایی ژنوتیپ های موجود در کلکسیون پایه انار ساوه و کاهش تعداد نمونه ها با حفظ بخش اعظم از تنوع ژنتیکی موجود و تشکیل کلکسیون مرکزی انجام گرفت. تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم مطالعه شده با استفاده از چندین صفت مورد بررسی قرار گرفت. در بخش بررسی های مولکولی انجام شده به کمک هفت نشانگر ریزماهواره، تعداد ‮‭23‬ آلل مشاهده شد که تعداد آنها در هر مکان ژنی در دامنه ای بین 2 تا 9 آلل قرار داشت. میانگین محتوی چندشکلی آغازگرهای مورد استفاده ‮‭0/34‬ و میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار ‮‭0/36‬ به دست آمد. در بین این آغازگرها، بالاترین چندشکلی مشاهده شده مربوط به آغازگر ‭MP‬‮‭39‬ بود. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که صفات مرتبط با میوه در مولفه اول از بیشصترین ضرایب برخوردار هستند. بنابراین صفات طول میوه، قطر میوه، طول تاج ، عرض تاج و اندازه میوه نه تنها برای بررسی تنوع ژنتیکی بلکه برای شناسایی ژرم پلاسم انار نیز قابل استفاده می باشند. بر اساس دادهصهای مورفولوژیک، ارتباط مثبتی بین طول و قطر گل با طول و قطر میوه در انار وجود دارد. در میان جمعیتهای مطالعه شده دو جمعیت ایلام و مازندران به دلیل داشتن ژنوتیپصهایی با طول و قطر گل بالا و همچنین قطر و وزن بالای میوه می توانند به عنوان جمعیت های مناسب در برنامه های هیبریداسیون انار مورد توجه قرار گیرند.گروهبندی بر اساس صفات مورفولوژیک تا حدی ژنوتیپ ها را بر اساس طعم میوه از یکدیگر تفکیک نمود، اما گروهبندی ژنوتیپ ها بر اساس داده های مولکولی اکثرا مستقل از طبقه بندی جغرافیایی و تشابهات نامی بود. مطالعه ساختار ژنتیکی بخشی از ژنوم نمونه های موجود درکلکسیون بر اساس روشهای مبتنی بر مدل و به کمک نشانگرهای ریزماهواره نیز اختلاط شدید ژنتیکی را در کلکسیون پایه انار ساوه نشان داد. نتایج این مطالعه تنوع ژنتیکی بالا همچنین اختلاط شدید ژنتیکی را در کلکسیون پایه انار ایران در ساوه نشان داد. وجود چنین تنوعی در کلکسیون انار ساوه انجام برنامه های اصلاحی بعدی را تضمین می کند. یافته های این تحقیق استراتژیک علاوه برمعرفی برخی ژنوتیپصها با ویژگی خاص و تامین اطلاعاتی ارزشمند در جهت استفاده در برنامه های اصلاحی ، تشکیل کلکسیون مرکزی از کلکسیون انار ساوه را نیز تقویت خواهد نمود. کلمات کلیدی: تنوع ژنتیکی، انار، نشانگرهای مولکولی، نشانگرهای مورفولوژیک، کلکسیون مرکزی