گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی تعیین مناسبترین تعداد غده نمونه برداری شده و سطح نمونه برداری (اندازه هر ‭lot) ‬سیب زمینی به منظور انجام آزمون ‭ELISA ‬و تعیین طبقه بذری

افزایش عملکرد سیب زمینی با استفاده از غده های بذری گواهی شده سالهاست برای کشاورزان شناخته شده است. بدون تردید در بین عوامل متعدد و تاثیر گذار برتولید محصول سیب زمینی غده به عنوان یکی از مهمترین نهاده های تولید مورد ارزیابی قرار می گیرد. تولید و تکثیر غده های سیب زمینی بذری عاری از بیماری های قارچی، باکتریایی، ویروسی و مایکوپلاسمایی که در سن فیزیولوژیکی و اندازه مناسب قرار دارند، از اهداف کنترل و گواهی بذر و از عوامل موثر در افزایش میانگین عملکرد در واحد سطح می باشد. علیرغم اینکه علاوه بر نتایج بازدید های مزرعه ای، قضاوت نهایی در خصوص تعیین کیفیت و طبقه بذری سیب زمینی به بررسی آزمایشگاهی غده های بذری پس از پارت چینی و نمونه برداری در انبار بستگی دارد، دستورالعمل مشخصی در خصوص تعداد غده لازم با توجه به سطح زیر کشت به عنوان نمونه ارسالی به آزمایشگاه جهت انجام آزمون سلامت به روش ‭ELISA DAS- ‬در راستای تعیین طبقه بذری وجود ندارد. در این تحقیق غده بذری سیب زمینی با کلاس مشخص‭( S) ‬به عنوان ماده آزمایشی انتخاب گردیده و دو عامل اندازه قطعه و تعداد غده قابل برداشت از آن (نمونه) در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. عامل نخست مورد بررسی، اندازه هر قطعه در چهار سطح یک، دو، سه و چهار هکتاربود. عامل دوم نیز تعداد غده بذری سیب زمینی قابل برداشت به صورت تصادفی از هر قطعه به عنوان نمونه مورد آزمایش در چهار تعداد ،‮‭100‬ ،‮‭300 200‬ و ‮‭400‬ غده انتخاب گردید.به طوری که در زمان برداشت از هر قطعه سیب زمینی در محل مزرعه نمونه برداری بصورت تصادفی انجام شد. نمونه ها به آزمایشگاه ارسال گردید تا درصد آلودگی به ویروسهای ‭PVY ‬و‭PLRV ‬با ‭DAS-ELISA ‬مشخص شود و بر اساس استانداردهای موجود کلاس بذری تعیین گردد. با مقایسه کلاس بذری تعیین شده با این روش و طبقه بذری اولیه، مناسبترین اندازه هر قطعه سیب زمینی و تعداد غده قابل برداشت به عنوان نمونه ارسالی به آزمایشگاه مشخص شد. نتایج این بررسی نشان داد که مناسبترین تعداد غده به عنوان نمونه انتخابی جهت انجام آزمون تشخیصی ویروس ‭Potato virus Y ‬و ویروس ‭Potato leaf roll virus ‬به منظور تعیین کلاس بذری در فرآیند گواهی،تعداد‮‭200‬ غده از سطح 4 هکتار می باشد. بنابراین از آنجا در فرآیند گواهی بذر سیب زمینی، درصد آلودگی به هر دو ویروس با توجه به استانداردهای موجود مدنظر قرار می گیرد، بهترین تعداد غده به عنوان نمونه ارسالی به آزمایشگاه جهت تعیین کلاس بذری تعداد‮‭200‬ غده از سطح چهار هکتار می باشد. اثرات متقابل تعداد غده به عنوان نمونه انتخابی و اندازه قطعه به عنوان لات در خصوص ویروس ‭PVY ‬در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. واژه های کلیدی: سیب زمینی، اندازه قطعه‭(lot)‬، تعداد غده (نمونه )، ‭PVY‬، ‭PLRV