بررسی نقش زنبور عسل در گرده افشانی یونجه

جدا شدن دو ناو و آزاد شدن اندامهای جنسی(پرچم)، خامه، کلاله و قسمتی از تخمدان در گل های یونجه تریپینگ ‭(Tripping)‬نامیده می شود. با توجه به ساختمان خاص گل یونجه، مکانیسم تریپینگ و گرده افشانی آن که از دیر باز نظرات گوناگونی در مورد نقش زنبورعسل در گرده افشانی یونجه مطرح بوده و همچنین با عنایت به اهمیت کشت یونجه در استان آذربایجان غربی، که از نظر سطح زیرکشت مقام دوم را کشور را به خود اختصاص داده است ؛ این طرح در سال زراعی ‮‭78-79‬ در ایستگاه تحقیقات و آموزش زنبورعسل شمال غرب کشور اجرا گردید. قالب آماری این آزمایش، اسپلیت پلات با طرح پایه کرت های کاملا تصادفی بود. ارقام قره یونجه و همدانی به عنوان سطوح فاکتور اصلی و عامل گرده افشان به عنوان سطوح فاکتور فرعی از لحاظ صفات وزن هزار دانه بذور، درصد جوانه زنی و مقدار وزن بذر تولید شده با هم مقایسه شدند. نتایج آزمایش نشان داد که بین سطوح فاکتورفرعی(عوامل گرده افشان) از نظر مقدار تولید بذر اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد (‮‭0/01‬‭> _p)‬به طوری که ارقام قره یونجه و همدانی با گرده افشانی توسط زنبورعسل و سایر حشرات گرده افشان به ترتیب با تولید ‮‭1066/02‬ و ‮‭774/61‬ گرم بذر از هرکرت آزمایشی بالاترین مقدار تولید بذر را داشته اند و با حضور زنبورعسل در دو رقم یونجه به ترتیب ‮‭654/65‬ و ‮‭499/29‬ گرم در هرکرت بذر یونجه تولید شده ولی بدون حضور زنبورعسل و سایر حشرات گرده افشان به ترتیب با میانگین تولید ‮‭131/15‬ و ‮‭203/32‬ گرم کمترین مقدار بذر تولید شده است. نوع رقم یونجه (همدانی- قره یونجه) و اثر متقابل فاکتورها در این مورد معنی دار نمی باشد. همچنین از لحاظ وزن هزاردانه و درصد جوانه زنی نیز اختلاف معنی داری بین فاکتورها و اثرات متقابل آن ها مشاهده نگردید. در این بررسی مهم ترین حشرات گرده افشان یونجه در منطقه شناسایی شدند که بیشترین حشرات صید شده متعلق به راسته زنبورها و بالا خانواده‭Apoidae ‬بود و مهم ترین جنس های شناسایی شده از این بالا خانواده به ترتیب اولویت به شرح ذ یل بودند‭. Apis‬، ‭Megachile ‬،‭Halictus‬، ‭Nomia‬، ‭Anthophora‬، ‭Anthidium ‬،‭Andrena‬، ‭Epeulus Chelostomides‬، ‭Callanthidum. ‬کلید واژه ها : بذر یونجه، گرده افشانی، زنبورعسل، قره یونجه، یونجه همدانی، حشرات گرده ا فشان.