فیلوژنی جنس اسپرس بر اساس ویژگی های ریخت شناسی

پژوهش حاضر در دو بخش بررسی تنوع ژنتیکی و فیلوژنی گونه های اسپرس ‭(Onobrychis) ‬موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران انجام شد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی چهار گونه ‭O. altissima‬، ‭O. viciifolia‬، ‭ O. crista-galli ‬و ‭O. caput-galli ‬که بیشترین موجودی را از لحاظ تعداد نمونه در بانک ژن داشتند براساس مجموعهصای از صفات مورفولوژیک بصورت مشاهدهصای در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد ارزیابی قرار گرفت. در دو گونه چندساله و زراعی ‭O. altissima ‬و ‭O. viciifolia ‬صفت نسبت برگ به ساقه در مقایسه با سایر صفات از تنوع بیشتری برخوردار بود. در گونه ‭O. altissima ‬دو صفت وزن صد دانه و ارتفاع گیاه در %‮‭50‬ گلدهی همبستگی مثبت و معنیصداری را نشان دادند و در گونه ‭O. viciifolia ‬وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنی داری با طول گلص آذین نمونهصها داشت. در دو گونه یکساله ‭O. crista-galli ‬و ‭ O. caput-galli ‬صفت ارتفاع گیاه در %‮‭50‬ گلدهی و صفات مهم اجزای گل (طول دمگلص آذین، طول گلص آذین، تعداد گلص آذین، وزن صد نیام، وزن صد دانه) همبستگی مثبت و معنیصداری را نشان دادند. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه خوشهصای، نمونهصهای گروه دوم در گونه ‭O. altissima ‬را میصتوان جهت افزایش کیفیت علوفه (نسبت برگ به ساقه) مورد استفاده قرار داد. همچنین نمونهصهای گروه دوم در گونه ‭O. viciifolia ‬نیز به علت داشتن مقادیر بالای ارتفاع گیاه در %‮‭50‬ گلدهی، وزن صد نیام و وزن صد دانه ارزشمند هستند و جهت برنامهصهای دورگصگیری قابل توصیه میصباشند مطالعات فیلوژنی ‮‭20‬ گونه جنس اسپرس موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران به عنوان درونصگروه به همراه یک گونه ‭Ebenus stellata ‬به عنوان برونصگروه براساس صفات مورفولوژیک انجام شد. با توجه به آنالیزهای فیلوژنی صورت گرفته دو گونه بسیار نزدیک ‭O. altissima ‬و ‭O. viciifolia ‬از یکدیگر تفکیک شدند. نتایج حاصل از آنالیزهای مورفولوژیک نشان داد بیشترین خویشاوندی بین گونهصهای ‭O. crista-galli var. trilophocarpa ‬و ‭O. crista-galli var. crista-galli‬، ‭O. chorassanica ‬و ‭O. mazanderanica‬، ‭O. amoena subsp. amoena ‬و ‭O. amoena subsp. meshedensis‬، ‭O. bungei ‬و ‭O. megataphros‬، ‭O. aucheri subsp. psammophila ‬و ‭O. aucheri subsp. tehranica ‬می باشد که میصتوان از آنها در تعیین احتمال موفقیت در انجام تلاقیهای بین گونه ای استفاده نمود. واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، صفات مورفولوژیک ، فیلوژنی، ‭Onobrychis