بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی و رفتار چرایی دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (فارس اردکان)

انتخاب گیاه به وسیله دام پدیده پیچیده ای است که به طور مسلم به نوع دام ، نوع گیاه و شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد. گونههای مرتعی در هر یک از ماه های فصل چرا ارزش چرایی معینی دارند. از این روی دام چرنده نیز در مقاطع زمانی مختلف فصل چرا و نیز در مکان های مختلف عرصه چرا از خود رفتار چرایی خاصی بروز میدهد. بدون شناخت این رفتارها و خصوصیات ارزش رجحانی گونه های مرتعی در طول دوره چرا برنامهریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمیباشد. به همین منظور برای تعیین ارزش رجحانی گونه های مرتعی از سه روش، مشاهده مستقیم (زمان سنجی)، وزنی (درصد بهره برداری شده از گونه ها) و شاخص انتخاب گونه ها، استفاده شد و این تحقیق در مرتع نیمه استپی برم خشک سپیدان فارس واقع در ‮‭125‬ کیلومتری شمال غرب شیراز بمدت 5 سال(‮‭1385-1389‬) اجرا شد. برای تعیین و ثبت رفتار چرایی و فعالیت های روزانه دام از دستگاه ‭GPS ‬و برای تلفیق اطلاعات شیب و توپوگرافی و مسیر حرکت دام از نرم افزار ‭GIS ‬استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز در 4 ماه فصل چرا و به مدت 4 سال جمع آوری شد. نتایج نشان داد که در روش زمان سنجی بین ارزش رجحانی گونه ها برای بز و گوسفند در ماه های فصل چرا و در سال های بررسی تفاوت زیادی از لحاظ درصد زمان صرف شده برای چرا وجود دارد همچنین بین سه روش از نظر ارزش رجحانی گونه ها در ماه ها و سال های بررسی تفاوت وجود دارد ولی بین رفتار چرایی دام ها در دوره های چرایی و در سال های بررسی تفاوت زیادی وجود ندارد. واژه های کلیدی: ارزش رجحانی، رفتار چرایی، مشاهده مستقیم، شاخص رجحانی گونه،خوشخوراکی، بز، گوسفند