بررسی فراسنجه های هضمی شکمبه گاومیش به روشهای قابلیت هضم ظاهری،

به منظور بررسی فراسنجه های هضمی شکمبه گاومیش به روشهای قابلیت هضم ظاهری، آزمایشگاهی و کیسه نایلونی، این پروژه بر روی 3 راس گوساله نر گاومیش آذری یک ساله با وزن تقریبی ‮‭170 15‬ کیلوگرم در قالب طرح مربع لاتین 3ا3 گردشی در ایستگاه تحقیقات علوم دامی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه نوع جیره با انرژی و پرویین یکسان مرکب از تیمار 1: دارای ‮‭52‬ درصد کربوهیدرات فیبری و ‮‭26/7‬ درصد غیرفیبری، تیمار 2: دارای ‮‭45‬ درصد کربوهیدرات فیبری و ‮‭34‬ درصد غیرفیبری، و تیمار 3: دارای کربوهیدرات ‮‭34‬ درصد فیبری و ‮‭45/2‬ درصد غیرفیبری بودند. در فاز اول اجرای پروژه آزمایش های میزان خوراک مصرفی روزانه و تعیین قابلیت هضم ظاهری‭(in vivo) ‬در داخل قفسهای متابولیکی اجرا گردید. در فاز دوم گاومیش ها به روش دو مرحله ای فیستوله گذاری شده و آزمایشات اندازه گیری ‭pH ‬مایع شکمبه، تعیین میزان تجزیه پذیری اقلام خوراکی با استفاده از کیسه های نایلونی ‭(in situ)‬، تعیین غلظت نیتروژن آمونیاکی ‭(NH‬3‭-N ) ‬در مایع شکمبه، تعیین غلظت کل اسیدهای چرب فرار ‭(TVFA) ‬در مایع شکمبه، تعیین تراکم جمعیت میکروارگانیسم ها در مایع شکمبه(تراکم جمعیت باکتری ها با استفاده از روش تعیین حداکثر تراکم احتمالی ‭MPN)) ‬، تعیین تراکم جمعیت پروتوزوآ ها در مایع شکمبه و تعیین تراکم جمعیت قارچ ها در مایع شکمبه به ترتیب و برای جیره های آزمایشی انجام گردید. نتایج آزمایشات انجام شده نشان داد، ماده خشک مصرفی، مصرف مواد مغذی و قابلیت هضم الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی و پروتیین خام با افزایش میزان فیبر در جیره کاهش یافت. تجزیه پذیری موثر، نرخ تجزیه پذیری، زمان تاخیر و میزان بخش محلول، میزان ماده خشک بالقوه قابل تجزیه و میزان ماده خشک که به آهستگی در شکمبه تجزیه می شود، از مقادیر گزارش شده در گاو و گوسفند بالاتر بودند‭. pH ‬اندازه گیری شده نشان داد که اختلاف معنی داری در بین جیره ها وجود دارد ‮‭01.0‬‭> p)). ‬میزان ‭pH ‬مایع شکمبه ای در بین ساعات مختلف معنی دار بود ‮‭01.0‬‭> p))‬، میزان ‭pH ‬در 3 تا 6 ساعت بعد از مصرف غذا پایین ترین و در زمان صفر بالاترین بود . اندازه گیری میزان کل اسید های چرب فرار ‭(TVFA) ‬در مایع شکمبه گاومیشها نشان داد که اثر جیره های مصرفی و زمان نمونه برداری معنی دار بود (‮‭0/01‬‭> P). ‬بیشترین مقدار ‭TVFA ‬مربوط به جیره شماره 3 و زمان 3 ساعت پس از مصرف غذا و کمترین آن در جیره شماره یک و زمان صفر بود. مقایسه بین غلظت ازت آمونیاکی‭( NH‬3‭-N ) ‬مایع شکمبه گاومیشها نشان داد که در بین جیره ها اختلاف معنی دار است ‮‭01.0‬‭> p))‬، غلظت ‭NH‬3‭-N ‬در بین ساعتهای مختلف معنی دار بود ‮‭01.0‬‭> p)). ‬کمترین میزان ازت آمونیاکی در بین جیره ها مربوط به جیره شماره 1 و ساعت صفر قبل از مصرف غذا، و بیشترین آن مربوط به جیره شماره 3 و 6 ساعت بعد از مصرف غذا بود. اثر جیره ها بر تراکم جمعیت میکروارگانیسم های شکمبه اختلاف معنی دار ی داشت (‮‭0/01‬‭< P). ‬بطوریکه بیشترین تراکم باکتری ها ، با مصرف جیره شماره سه و کمترین تراکم آنها با مصرف جیره شماره یک بود. بیشترین جمعییت تک یاخته های شکمبه با مصرف جیره شماره دو و کمترین تعداد جمعییت یاخته ها با مصرف جیره شماره 1 بود. بیشترین تراکم قارچهای بی هوازی با مصرف جیره شماره یک وکمترین تراکم قارچهای بی هوازی با مصرف جیره شماره3 بود. کلمات کلیدی: گاومیش - کربوهیدرات فیبری - کربوهیدرات غیرفیبری فراسنجه های هضمی