گزارش ریسک های عمده سال 2018

گروه اوراسیا در ژانویه 2018 به ارزیابی ریسک هایی که جهان را در سال 2018 تهدید می کند پرداخته است. این ده ریسک به ترتیب اهمیت عبارتند از: علاقه چین به خلا (علاقه روزافزون چین به برسازی هنجارهای بین المللی خود و جانشینی با ایالات متحده) حوادث (تروریسم، حملات سایبری و ...) جنگ سرد فناوری های جهانی (تسلط در فناوری های در حال ظهور، بدل به مهم ترین جنگ جهان برای قدرت اقتصادی شده است) مکزیک (جر و بحث ها بر نفتا و انتخابات ریاست جمهوری وضعیت سیاسی مکزیک را شکننده خواهند کرد) روابط ایالات متحده و ایران فرسایش نهادها (اکثر مردم جهان به رسانه ها بدگمان شده اند و شدیدا به تیوری های توطیه گرایش پیدا کرده اند) حمایت گرایی (حمایت از تولیدات داخلی) بریتانیا (برگزیت) سیاست های هویتی در جنوب آسیا (به عنوان نمونه در میانمار، مالزی، اندونزی، چین و ...) امنیت افریقا پنجمین ریسک در این زمره روابط ایران و آمریکا است که به عنوان یکی از ریسک های اصلی جهان در سال 2018 شناخته شده و تا این جای کار قابل ملاحظه است که پیش بینی پر بیراه نبوده است.

گروه اوراسیا در ژانویه 2018 به ارزیابی ریسک هایی که جهان را در سال 2018 تهدید می کند پرداخته است. این ده ریسک به ترتیب اهمیت عبارتند از: علاقه چین به خلا (علاقه روزافزون چین به برسازی هنجارهای بین المللی خود و جانشینی با ایالات متحده) حوادث (تروریسم، حملات سایبری و ...) جنگ سرد فناوری های جهانی (تسلط در فناوری های در حال ظهور، بدل به مهم ترین جنگ جهان برای قدرت اقتصادی شده است) مکزیک (جر و بحث ها بر نفتا و انتخابات ریاست جمهوری وضعیت سیاسی مکزیک را شکننده خواهند کرد) روابط ایالات متحده و ایران فرسایش نهادها (اکثر مردم جهان به رسانه ها بدگمان شده اند و شدیدا به تیوری های توطیه گرایش پیدا کرده اند) حمایت گرایی (حمایت از تولیدات داخلی) بریتانیا (برگزیت) سیاست های هویتی در جنوب آسیا (به عنوان نمونه در میانمار، مالزی، اندونزی، چین و ...) امنیت افریقا پنجمین ریسک در این زمره روابط ایران و آمریکا است که به عنوان یکی از ریسک های اصلی جهان در سال 2018 شناخته شده و تا این جای کار قابل ملاحظه است که پیش بینی پر بیراه نبوده است. ترامپ به شدت به دنبال ضربه زدن به ایران است؛ درست یا غلط، او این کشور را به عنوان ریشه بسیاری از شیطنت ها در جهان می پندارد. در سال 2018 ، روابط ایالات متحده – ایران با ریسک گسترده ژیوپلتیک و بازار همراه است. توافق هسته ای تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک ، شاید در سال 2018 به قوت خود باقی باشد، اما احتمال از بین رفتن آن نیز زیاد است که در این صورت، منطقه را وارد دوره ای از بحران واقعی می کند. ایالات متحده به دنبال اجرای یک استراتژی جامع برای مقابله با نفوذ منطقه ای و بلندپروازی های هسته ای ایران است. این به معنای پشتیبانی قوی از عربستان سعودی و تلاش های فعال تر ایالات متحده برای مبارزه با ایران در سوریه، عراق، لبنان و یمن است. ایالات متحده همچنین تحریم های گسترده تری را علیه ایران به دلیل آزمایش های موشک های بالستیک، پشتیبانی درک شده از تروریسم، و نقض حقوق بشر وضع خواهد کرد. همچنین پشتیبانی مردمی ترامپ از اعتراضات در ایران، به تنش های بیشتر دامن می زند. ایران نیز از جمله از طریق ایذای ناوهای ایالات متحده واکنش نشان خواهد داد، مانوری که می تواند منجر به اقدام مهلک گردد. جنگ نیابتی می تواند ایرانیان و سربازان ایالات متحده را به کشتن دهد. عربستان سعودی و ولیعهد ریسک پذیر آن ممکن است پشتیبانی ایالات متحده را به عنوان چراغ سبزی برای خود علیه ایران دانسته و پا را فراتر از حد خود نهاده و خطر ایجاد کنند. روابط پرتنش ایران – عربستان سعودی، ریسک حملات سایبری چندجانبه را به همراه خواهد داشت و چالش هایی برای سرمایه گذارانی که قصد سرمایه گذاری در این دو کشور دارند ایجاد خواهد نمود. این به اندازه کافی بد است، اما بدتر از این، اتفاقاتی است که در صورت به هم خوردن توافق هسته ای رخ خواهد داد. در این موقعیت بحرانی، این توافق احتمالا به مویی استوار خواهد بود. ادبیات حاوی شوک و ترس ترامپ احتمالا در سخنرانی لغو 13 اکتبر نرم خواهد بود، زیرا سیاست خط پایین او ظهور می یابد. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در برابر درخواست اصلی ترامپ مبنی بر اصلاح توافق، مقاومت خواهند کرد. این توافق، مزایای مالی فراوانی برای ایران دارد و لذا برای حفظ آن تلاش می کند. به هر حال، توافق هسته ای ممکن است در سال 2018 با شکست مواجه شود. خروج ایران از توافق به احتمال بیشتر، مسیر را به سمت شکست سوق می دهد. این برون داد، به سرعت اتفاق نخواهد افتاد، زیرا ایران، واشنگتن را مقصر دانسته و به دنبال حفظ حمایت ملل اروپایی خواهد بود. اما تهران به دلایل مالی با توافق هسته ای موافقت کرده تا اقتصاد را تحریک نموده و اشتغال ایجاد نماید. یک دستور اجرایی که به طور یک طرفه توافق را تغییر می دهد، تحریم های جدید ایالات متحده و ادبیات جدیدا خصمانه ایالات متحده، همه باعث تخریب فضای سرمایه گذاری ایران و فراری دادن سرمایه گذاری مستقیم خارجی می گردد. مقامات ایران ممکن است در سال 2018 تحت فشار افراطیون به این نتیجه برسند که این توافق دیگر به نفع آنها نیست. تهران سعی در بردن این بازی دارد، به خصوص اگر ایالات متحده گام هایی را در نقض توافق برداشته باشد. یا این که شاید ترامپ به توافق خاتمه دهد. البته احتمالش کم است اما هنوز محتمل است. در هر زمانی، رییس جمهور می تواند تعلیق را باطل کرده و به رفع تحریم ها خاتمه داده و توافق را از بین ببرد. این رییس جمهور، همان طور که بررسی های مولر نشان می دهد، بسیار غیرقابل پیشبینی است. تحت فشار زیاد از طرف مجلس، او ممکن است تصمیم به ابطال توافق بگیرد. اگر این توافق باطل شود، وارد پویایی ژیوپلتیک جدید و خطرناکی می شویم. در ارتباط با رفع تحریم ها و برنامه هسته ای ایران، دو سناریو وجود دارد. در محتمل ترین حالت، اجرای شدید تحریم های ثانویه توسط ایالات متحده باعث می شود اکثر شرکت های اروپایی و ژاپنی، ایران را ترک کنند. واردکنندگان نفت در اروپا، کره جنوبی و ژاپن علیه خرید نفت از ایران تصمیم می گیرند. اما چین و هند تسلیم درخواست ایالات متحده برای کاهش چشمگیر واردات از ایران نمی شوند. اگر ایران به هر دوی این خریداران پیشنهاد تخفیف های قابل توجه بدهد، روزانه حدود 300 هزار بشکه در این بازار معامله می شود. ایران برنامه هسته ای خود را ارتقا خواهد داد. این کشور حداقل مهر و موم سانتریفیوژهای پیشرفته خود را شکسته و آزمایش های بزرگ مقیاس و تولید با استفاده از مدل های پیشرفته تر را آغاز می کند. تهدید حملات ایالات متحده و یا اسراییل مجددا بر این منطقه سایه افکنده و موجب افزایش قیمت های نفت می گردد. در سناریوی غیرمحتمل تر، اروپا، روسیه، و چین بر سر یک برجام 2 با ایران به توافق می رسند. ترامپ از اجرای تحریم ها عقب نشینی کرده یا تصمیم می گیرد تحریم های ثانویه را اجرا نکند. رییس جمهور اعلام پیروزی می کند، به این دلیل که جایگاه کشور را بدون خدشه به روابط فراآتلانتیک، حفظ نموده است. در حالی که سرعت سرمایه گذاری خارجی در ایران کاهش می یابد، شرکتهای موجود در ایران، باقی خواهند ماند و دیگران نیز نهایتا به آن ها ملحق می شوند. واردکنندگان اروپایی و آسیایی به خرید نفت ایران ادامه می دهند. ایران به رعایت محدودیت های هسته ای برنامه جامع اقدام مشترک ادامه می دهد. اثرات ژیوپلتیک این سناریو بسیار محدودتر هستند. با این حال، روابط پرتنش ایالات متحده – ایران بر ژیوپلتیک های منطقه ای نیز تاثیر می گذارد و نگرانی در مورد بازگشت سیاست های سخت تحریمی ترامپ، بر احساس سرمایه گذاران نسبت به ایران سایه می افکند.