تجلی اندیشه های حاکم بر ظهور و سیرتحول معماری و شهرسازی در دوره هخامنشیان

هنر هخامنشیان چون دیگر ویژگی های این امپراتوری - چه از دیدگاه سیاسی - اجتماعی و چه از نظر فرهنگی - هنری در جهان باستان همانند نداشت. تمدن هخامنشی بر خلاف تمدن یونانی که از نظر تمدن سیاسی هرگزاز دولت شهرها تجاوز نکرد، شاهنشاهی بزرگی از ملت ها و نژادهای گوناگونی پدید آورد و امپراتوری وسیعی را شکل بخشید که در به هم پیوستگی و روابط انسانی حاکم برآن , نه تنها در جهان باستان ،که در دنیای جدید نیز مانند آن شکل نگرفت . این ویژگی را در هنر هخامنشی نیز به خوبی و آشکارا میتوان دید. هنر هخامنشی را برخی از پژوهشگران آمیزه ای از هنر ملت های گوناگونی می دانند که دولت جهانی هخامنشی را تشکیل داده بودند. درست است که این هنر عواملی را از هنرهای سرزمینهای تابع خود چون اورارتو, بابل, آشور, ماد وحتی سرزمین های بسیار دور چون مصر و جز آن برگرفته بود, اما این عوامل را با روح لطیف و هنر ملی ایران چنان درآمیخت و پدیده ای چنان بدیع پدید آورد که شایسته امپراتوری بزرگی شد که از شمال افریقا تا سیبری و از دانوب تا سند گسترش یافت.