قلمرو نفوذ قواعد اخلاقی در قوانین حقوق خصوصی ایران

نقش اخلاق در تدوین قوانین حقوقی، در طی زمان و در تمامی قالبها مشهود است. علیرغم رابطه غیرقابل انکار اخلاق و حقوق،امروزه در حقوق ایران، اخلاق از جایگاه و منزلت مناسب خود برخوردار نمیباشد. اکثر حقوقدانان معاصر اخلاق را در عرض سایر منابع حقوق به حساب نمیآورند و از آن به عنوان منبع مستقلی یاد نمیکنند، در حالی که اخلاق که سرمنشاء آن فطرت و عقل بشراست و دارای ملاکی ذاتی و کلی است از منظر مکان و زمان دارای جامعیت و ثبات بیشتری میباشد.این پژوهش در خصوص قلمرونفوذ قواعد اخلاقی در قوانین حقوق خصوصی ایران نشان میدهد، از آنجا که اخلاق از فطرت درونی بشر نشأت میگیرد، لذا همیشه و همه جا مورد قبول واقع شده و مورد تایید هر فردی که عقل سلیم و وجدان آگاه و بیدار دارد قرار می گیرد. اخلاق را میتوان درقانونگذاری به عنوان یکی از منابع مهم، کارآمد و مفید حقوق، محسوب نمود و موجبات کاهش اختلاف نظرها را در حقوق موضوعه فراهم آورد، چرا که محور اصلی حسن و قبح افعال عدل و ظلم است که ملاکی ذاتی و ثابت برای تعیین ارزش اعمال اختیاری انسان است و سنگ محک این اعمال به شمار می آیند، بنابراین قانونگذار باید به نقش اخلاق برای وضع قوانین در خصوص پیشگیری و پذیرش آسان تر آن از سوی افراد توجه بیشتری نماید.از سوی دیگر هیچ نظام حاکمیتی نمیتواند بصورت کامل، منطبق بر تمامی خواسته ها و امیال جامعه مورد حکومت رفتار نماید و حفظ نظم اجتماع واِعمال حاکمیت، نیازمند اعمال محدودیت است فلذا این دو نوع حقوق، هیچگاه دچار همگرایی مطلق نخواهند گردید و در صورت واگرایی جزئی، افراد جامعه با رفتار خود سعی در اصلاح وتعدیل قوانین و یابعضاً عقیم نمودن آن قوانین خواهند نمود، اما در صورت واگرایی شدید که نتیجه عملی آن، نظامهای خودکامه ودیکتاتوری میباشد، منجر به نقض و عدم اجرای قوانین، نافرمانی مدنی، ناپایداری اجتماعی وبعضاً تغییر نظامهای حقوقی و سیاسی میگردد.