عرصه های فضایی تبلور تعاملات اجتماعی در کالبد شهر ایرانی؛ قبل و بعد از اسلام

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 337

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSEH-8-1_005

تاریخ نمایه سازی: 4 آذر 1399

چکیده مقاله:

عرصه­های تعاملات اجتماعی از موضوعات مهم در حوزه شهرسازی اند که به مثابه بستری مناسب برای پاسخ به نیاز اجتماعی انسان در برقراری روابط متقابل نقش ایفا می­کنند. این عرصه­ها در تاریخ شهرسازی ایران جایگاه مهمی داشته که با وقوع تحولات شهری از 1300 شمسی دچار اضمحلال گردیده اند و از همین منظر بازگرداندن موقعیت تأثیرگذار آن­ها به حیات شهر ایرانی مهم است. بر این اساس مسئله تحقیق عبارتست از اینکه عرصه­های تعاملات اجتماعی در شهر ایرانی چه هدفی را جهت برقراری روابط اجتماعی دنبال می­نموده اند؟ روش مورد استفاده تحقیق، توصیفی- تحلیلی و کیفی با کمک مطالعه اسناد ثانویه تاریخی بوده که در سه مرحله پیوسته، از تحلیل توصیفی- استنتاجی، تحلیل محتوا و شیوه سنتز استقرایی بهره برده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که تنوعی از عرصه­های فضایی در شهر ایرانی به نیاز اجتماعی انسان پاسخ می­داده اند که از آن­جمله می­توان به آتشگاه، مسجد، مدرسه، میدان، و بازار در ادوار قبل و بعد از اسلام اشاره نمود. همچنین در شهر ایرانی وجوه اشتراکی از اصول متضمن شکل­گیری تعاملات اجتماعی در هر دو دوره زمانی موجود بوده که ویژگی اصلی و مشترک در همه آن­ها، وابسته بودن فضا و درنتیجه کالبد، به کارکرد اجتماعی خاص می­باشد. نهایتاً در پاسخ به مسئله تحقیق می­توان گفت که در شهر ایرانی، عرصه­های تعاملات اجتماعی به مثابه ابزاری هستند که متأثر از ویژگی­های اجتماعی- فرهنگی جامعه به صورت­های متنوع کالبدی تبلور فضایی می­یافته و درواقع یک نقش کارکردی و هدفمند به خود می­گرفته اند.

کلیدواژه ها:

خصلت مدنی بالطبع انسان ، عرصه تعاملات اجتماعی ، شهر ایرانی ، رابطه کالبد و معنا

نویسندگان

محمد شفاعت

کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه شیراز.

محمد حسین پور

استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه شیراز.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابراهیمی، محمّد حسن (1388)، «میدان؛ فضاهای تعریف نشده شهرهای ایرانی»، ...
  • اشرف، احمد (1353)، «ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران»، نامه علوم ...
  • تعاملات اجتماعی در فضا و تبلور آن در معماری و شهرسازی شرق و غرب جهان [مقاله کنفرانسی]
  • امین زاده، بهناز (1378)، «حسینیه‌ها و تکایا، بیانی از هویت ...
  • امین زاده، بهناز و فیروزه آقا ابراهیمی سامانی (1385)، «مستندسازی ...
  • بذرگر، محمدرضا و ارشیا امینی (1389)، هفت شهر تاریخی فارس، ...
  • بلوکباشی، علی (1383)، «نقش و کارکرد اجتماعی زورخانه در جامعه ...
  • بهار، مهرداد (1360)، «ورزش باستانی ایران و ریشه‌های تاریخی آن»، ...
  • بهزادفر، مصطفی و ارسلان طهماسبی (1392)، «شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های ...
  • بیک محمّدی، حسن (1382)، مقدمه‌ای بر جغرافیای تاریخی ایران، چاپ ...
  • پاپلی یزدی، محمد حسین و حسین رجبی سناجردی (1389)، نظریه‌های ...
  • پازوکی، ناصر (1387)، «شهر و نقش دفاعی شهرها»، دومین کنگره ...
  • پرتال انجمن شهرسازی ایران (1392)، www.urbanity.ir ...
  • پور احمد، احمد و سیروس موسوی (1389)، «ماهیت اجتماعی شهر ...
  • پور رضا، رسول (1385)، تاریخ تمدن و فرهنگ ایران باستان، ...
  • پیرنیا، محمّدکریم (1353)، «خانه‌های خدا در ایران زمین»، نشریه‌ هنر ...
  • ترابی، سید محسن (1383)، «معماری سنتی ایران، کاروان سراها، حمام‌ها، ...
  • حبیبی، محسن (1387)، از شار تا شهر؛ تحلیلی تاریخی از ...
  • حسینی، آرزو (1392)، «شربت و شربت خانه در گذر زمان»، ...
  • حسینی، سید بهشید (1378)، «درک و فهم فضایی قدسی آتشگاه ...
  • رضایی راد، محمّد (1378)، «بنیادهای فلسفی و اساطیری شهر ایرانی»، ...
  • رضایی راد، محمّد (1385)، «سنخ شناسی شهرهای ایران باستان»، نشریه ...
  • روشار، فیلیپ (1383)، «هویت‌های زورخانه‌ها»، محمدرضا فرزاد، نشریه گفتگو، ش ...
  • ره‌اورد، حسین (1335)، «زورخانه»، نشریه مردم شناسی و فرهنگ عامه ...
  • ساریخانی، مجید (1384)، «نقاشی قهوه خانه‌ای در دوره قاجار»، نشریه ...
  • شعبانی، سعید (1392)، «مکتبخانه و تاریخچه مدرسه در ایران و ...
  • شفقی، سیروس (1378)، «نقش بازار در ساختار فضایی شهر اسلامی»، ...
  • شیعه، اسماعیل (1388)، با شهر و منطقه در ایران، چاپ ...
  • صداقت کیش، جمشید (1386)، «کاروان سراها»، نشریه میراث جاویدان، س ...
  • صدق آمیان، جعفر (1372)، «بررسی نقش اجتماعی قهوه خانه‌ها در ...
  • عسگری، نصرالله (1384)، «بررسی معماری و کارکردهای اجتماعی- فرهنگی حمام ...
  • غنی زاده، مسعود (1385)، «نگاهی به شهر در تمدن اسلامی»، ...
  • فکوهی، ناصر (1387)، انسان شناسی شهری. چاپ پنجم، تهران: نشر ...
  • کردی، سعیدقلی (1384)، «به شهر مینیاتوری اسلام خوش آمدید»، نشریه ...
  • متدین، حشمت الله (1389)، «علل پیدایش باغ‌های تاریخی ایران»، مجله ...
  • مجتهدی، احمد (1370)، «مقدمه‌ای بر جغرافیای سکونت در ایران»، نشریه ...
  • محمدی، محمود.، مریم عظیمی، حامد مقدم و مجتبی رفیعیان (1391)، ...
  • محمودآبادی، سیداصغر و سمیه بختیاری (1388)، «بررسی پیشینه تاریخی ابنیه ...
  • مختاباد، مصطفی.، فرح حبیب و حمیدرضا شعاعی (1390)، «گفتمانی تحلیلی ...
  • مشهدیزاده دهاقانی، ناصر (1390)، تحلیلی از ویژگی‌های برنامه ریزی شهری ...
  • مطهری، ]شهید[مرتضی. مجموعه آثار استاد شهید مطهری. ج 25،  کتابخانه ...
  • منصوری، سید امیر (1386)، «دو دوره سازمان فضایی در شهر ...
  • مهجور، فیروز (1382). «حمام در شهرهای ایرانی- اسلامی»، نشریه کتاب ...
  • طراحی فضاهای عمومی با تاکیدبررویکردمعماری اجتماعی [مقاله کنفرانسی]
  • مهندسین مشاور فجر توسعه. طرح ساماندهی سیمای شهری شیراز، شهرداری ...
  • میرزا کوچک خوش نویس، احمد (1385)، «دولت شهر آرمانی ایرانی؛ ...
  • وبلاگ معماری (بی تا)، www ...
  • نمایش کامل مراجع