مفهوم شناسی محیط در قرآن کریم و نقش تربیتی آن

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 351

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IEJ-28-47_002

تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399

چکیده مقاله:

هر فرد در محیط­های گوناگونی قرار می­گیرد و تربیت و شخصیت او از این محیط­ها اثر می­پذیرد. ازاین­رو، این پژوهش، به تبیین نقش محیط در تربیت انسان پرداخته است. برای بیان نقش محیط در قرآن، از روش تحلیل محتوای کیفی متن استفاده شده است؛ به­این‌نحو که پس­از مشخص‌کردن واحدهای تحلیل، انواع محیط تقسیم‌بندی شدند و مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفتند. طبق آیات به­دست‌آمده، انواع مختلف محیط در دو مقوله اصلی دنیوی و غیر­دنیوی تقسیم­بندی شدند. محیط دنیوی شامل دو ­مقوله فرعی با عناوین محیط انسانی و محیط غیر­انسانی است. محیط فردی و محیط جمعی شامل خانواده و جامعه، ذیل محیط انسانی و محیط مشهود شامل طبیعت و جغرافیا و محیط نا­مشهود شامل ملائکه و شیطان، ذیل محیط غیر­انسانی ارائه شدند. در این پژوهش، محیط غیردنیوی نیز در دو حیطه­ محیط برزخی و محیط اخروی تبیین شد. محیط فردی، خانواده، جامعه، مشهود و نامشهود می­توانند زمینه­ساز و آسیب­زا باشند؛ اما محیط برزخی و اخروی در این پژوهش، تنها در حیطه­ محیط­‌های زمینه­ساز تربیت معرفی شدند. محیط فردی، محیطی است که فرد هر عملی را نسبت به خود، دیگران و خدا انجام دهد، اثر آن عمل در خودِ او مشخص خواهد شد. در محیط خانواده، پاکی و صالح‌بودن والدین و به­خصوص مادر و سنخیت میان آن دو، از عوامل اثرگذار بر تربیت، در محیط جامعه نیز، قلمروهای مختلف اعم­ از اجتماعی، مذهبی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و روابط انسانی و اثر آنها بر تربیت، تبیین شد. محیط مشهود بیان کرد که هر حیطه از زمین، اثر متفاوتی بر انسان دارد. همچنین ملائکه با یاری‌رساندن به انسان­ها و دفع ضرر و بلاها از آنها و شیطان با وسوسه‌کردن انسان و دعوت او به­سوی بدی و زشتی در تربیت انسان نقش دارند. در نتیجه­ نهایی این بحث، هر محیطی که فرد را به خدا نزدیک­تر کند، برای تربیت، مناسب­تر است.

نویسندگان

زهرا عسکرپور

کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

محمد نجفی

نویسنده مسئول: استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

رضا علی نوروزی

دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آدلر، آلفرد (1379)، شناخت طبیعت انسان، ترجمه طاهره جواهرساز، تهران: ...
  • ابن­خلدون، عبدالرحمن (1362)، مقدمه­ ابن­خلدون، ج 1، ترجمه محمد پروین­گنابادی، ...
  • باردن، لورنس (1374)، تحلیل محتوا، ترجمه محمد یمنی­دوزی­ سرخابی و ...
  • بازرگان، عباس (1391)، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته ...
  • باقری، خسرو (1391)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج 1، ...
  • بستانی، فواد ­افرام (بی­تا)، فرهنگ ابجدی، ترجمه رضا مهیار،  تهران: ...
  • بهشتی، محمد؛ ابوجعفری، مهدی؛ فقیهی، علی­نقی و اعرافی، علی‌رضا (1391)، ...
  • جلیلی، محمد (1389)، مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات ...
  • جوادی­آملی، عبدالله (1393)، تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، ج 1، قم: ...
  • راغب­اصفهانی، حسین­بن­محمد (بی­تا)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، تهران: ...
  • ربانی، رسول و رمضانی، محمد (1385)، بررسی تأثیر محیط بر ...
  • روح­الامینی، محمود (1364)، جغرافیای انسانی و مردم­شناسی، رشد آموزش جغرافیا، ...
  • سجادی، ­سید­ابراهیم (1378)، شهید مطهری و دیدگاه­های تربیتی قرآن، پژوهش‌های ...
  • شهداد، فرهاد (1368)، محیط و محیط جغرافیایی، رشد آموزش جغرافیا، ...
  • عظیمی، محمد­علی (1318)، افکار مونتنی در آموزش­و­پرورش، آموزش­و­پرورش (تعلیم­و­تربیت)، (9): ...
  • علوی، سید­جعفر (1385)، روش­های پیامبر ­اعظم (ص) در مدیریت محیط­های ...
  • علوی، حمیدرضا (1388)، بررسی تطبیقی نظریات تربیتی اسلام و ژان­ژاک ...
  • عمید، حسن (1374)، فرهنگ عمید (سه جلدی)، تهران: انتشارات امیر­کبیر. ...
  • قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از ...
  • قرشی، سید­علی­اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب­الإسلامیه. ...
  • قرشی، سید­علی­اکبر (1377). تفسیر احسن­الحدیث، تهران: بنیاد بعثت. ...
  • قرشی ­بنایی، علی­اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دراالکتب­الإسلامیه. ...
  • مترجمان  (1360)، ترجمه مجمع­البیان فی­التفسیر القرآن، تهران: انتشارات فراهانی. ...
  • مصطفوی، میرزا­حسن (1380)، تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب. ...
  • مکارم ­شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب­الإسلامیه. ...
  • موسوی­همدانی، سید­محمد­باقر (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی ...
  • مؤمنی­راد، اکبر؛ علی­آبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم و مزینی، ناصر (1392)، ...
  • مهیار، رضا (بی­تا)، فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی. ...
  • نمایش کامل مراجع