کم‌یابی تفکر انتقادی در پیشینۀ فرهنگی ایران

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 273

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IHCS-19-10_013

تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399

چکیده مقاله:

در چشم‌اندازی تاریخی به جریان‌ها و آبشخورهای معرفت در جامعۀ ایران درمی‌یابیم که ردپای تفکر انتقادی را کم‌تر در جریان تبادلات فکری می‌توان جست؛ یعنی شیوه‌های ارتباط و انتقال معرفتی به‌گونه‌ای بوده است که تفکر انتقادی در آن‌ها جایگاهی ندارد یا به‌صورت ضعیف و کم‌مایه حضور دارد. برآیند و میراث این خصیصۀ تاریخی جریان‌های معرفتی امروزه در اجتماعات علمی به‌‌منزلۀ یک ویژگی فرهنگی در عرصۀ عمومی در جامعۀ معاصر ایرانی بیان‌گر «کم‌مایگی خردورزی و تفکر انتقادی» است. ازاین‌رو، در انواعِ ارتباط ِمیان افراد و مناسبات اجتماعی و حتی در محافل علمی تفکر انتقادی جایگاه قابل‌توجهی ندارد. ازسوی‌دیگر، پیشرفت علمی مستلزم توجه جدی به تفکر انتقادی است. به این ترتیب، درصورتی‌که توسعه را راه‌برد و خواست ملی در نظر بگیریم، با کیفیت تفکر انتقادی در جامعه و روابط و مناسبات اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی نمی‌توان انتظار دگرگونی خاصی را داشت، چراکه با پدیدۀ کم‌مایگی خردورزی و تفکر انتقادی مواجهیم و تقویت این بایستۀ توسعه مستلزم توجه جدی‌تر و تلاش برای فراهم‌آوردن زمینه‌های رشد آن در جامعه است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل تاریخی، معرفی پیشینۀ ضدتفکر انتقادی در جامعۀ ایران، و بیان اهمیت آن برای پیشرفت و توسعه پیش‌نهادهایی برای ارتقای آن ارائه می‌‌شود.

نویسندگان

سید محمد میر سندسی

استادیار جامعه شناسی، دانشگاه امام حسین (ع)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1375)، مقدمة العبر، ترجمۀ محمدپروین گنابادی، تهران: آموزش ...
  • اخوان ثالث، مهدی (1376)، تو را ای کهن ‌بوم و ...
  • ارکون، محمد (1394)، از اجتهاد به نقد عقل اسلامی، ترجمۀ ...
  • اسلامی ندوشن، محمدعلی (1388)، چهار سخن‌گوی وجدان ایران (فردوسی، مولوی، ...
  • الاهوانی، احمد فؤاد (1362)، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمۀ غلام‌رضا ...
  • آقاجری، سیدهاشم (1389)، مقدمه‌ای بر مناسبات دین و دولت در ...
  • باربور، ایان (1374)، علم و دین، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: ...
  • برخواه، انسیه (1393)، دانش‌نامۀ جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حداد عادل، ...
  • برگر، یتر و توماس لوکمان (1375)، ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمۀ ...
  • پازوکی، شهرام (1383)، «مقدمه‌ای درباب الاهیات»، ارغنون، ش 5، 6. ...
  • پورنامداریان، تقی (1386)، دیدار با سیمرغ: شعر و عرفان و ...
  • جناتی، محمدابراهیم (1374)، ادوار فقه و کیفیت بیان آن، تهران: ...
  • حائری، عبدالهادی (1378)، نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایرانی با دو رویۀ ...
  • حائری، عبدالهادی (1381 )، تشیع و مشروطیت و نقش ایرانیان ...
  • رضاقلی، علی (1371)، جامعه‌شناسی خودکامگی: تحلیل جامعه‌شناختی ضحاک ماردوش، تهران: ...
  • سروش، عبدالکریم (1373)، قصۀ ارباب معرفت، تهران: صراط. ...
  • شایگان، داریوش (1393)، پنج اقلیم حضور: بحثی دربارۀ شاعرانگی ایرانیان، ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1346)، تاریخ علوم عقلی در اسلام، تهران: دانشگاه ...
  • صفت‌گل، منصور (1381)، ساختار نهاد و اندیشۀ دینی در ایران ...
  • طباطبایی، سیدجواد (1368)، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ...
  • طباطبایی، سیدجواد (1373)، زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: کویر. ...
  • عمو عبدالهی، فاطمه (1393)، بررسی رابطۀ بین تفکر انتقادی و ...
  • غزالی، امام محمد (1383)، تهافت الفلاسفه، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: ...
  • کانرتون، پل (1385)، جامعه‌شناسی انتقادی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: اختران. ...
  • کرلینجر، فرد ان. (1374)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمۀ ...
  • مطهری، مرتضی (1362)، آشنایی با علوم اسلامی، قم: دفتر انتشارات ...
  • مطهری، مرتضی (1368)، عرفان حافظ (تماشاگه راز)، تهران: صدرا. ...
  • مطهری، مرتضی (بی‌تا)، اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ مقدمه و ...
  • مکتبی‌فرد، لیلا (رویا) (1388)، «انواع تفکر و ارتباط آن‌ها، با ...
  • ملکیان، مصطفی (بی‌تا)، درس‌گفتارهای تفکر نقدی، بی‌جا: بی‌نا. ...
  • میرسندسی، سیدمحمد (1390)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی دین و انواع دین‌داری، ...
  • میرسندسی، سیدمحمد (1393)، روش تحقیق در علوم اجتماعی: کتاب اول ...
  • میرسندسی، سیدمحمد (1397)، تحلیل خردورزی ایرانیان، تهران: مرکز الگوی اسلامی ...
  • هیوز، ه‍. استیوارت (1369)، آگاهی و جامعه، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، ...
  • یثربی، سیدیحیی (1381)، «امام محمد غزالی و خردورزی و دین‌داری»، ...
  • یثربی، سیدیحیی (1384)، نقد غزالی (تحلیلی از خردورزی و دین‌داری ...
  • Lawson, Bryan (2005), How-Designers-Think: The Design Process Demystified, Amsterdam and ...
  • نمایش کامل مراجع