برآورد غلظت کلراید با استفاده از هدایت الکتریکی عصاره اشباع در چند نمونه خاک شور اطراف دامغان

شوری وشور شدن اراضی در بسیاری ازنقاط جهان یک مشکل اساسی برای رویش گیاهان است و تاثیر زیان آور نمک های محلول روش رشد گیاهان، با هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاکها ارتباط دارد و چنانچه غلظت با فعالیت یون های محلول خیلی بالا باشد بدلیل ایجاد فشار اسمزی بالا، گیاه قادر به جذب آب کافی برای انجام اعمال فیزیولوژیک خود نبوده و در نتیجه متحمل استرس ابی خواهد گردید. از سوی دیگر شوری موجب ایجاد اثر سمیت یونهای خاص می گردد که این امر وقتی حادث میشود که گیاه مقادیر زیادی از آن یون را جذب کرده و در بافت های خود جمع کند (3). در ایران تقریبا 15% اراضی کشور تحت تاثیر نمک با درجات مختلف قرار دارند و طبق تحقیقات به عمل امده کلراید ها همراه با سولفات ها جزء فراوان ترین نمک ها در این خاک ها محسوب میشوند (2). از سوی دیگر کلراید یک عنصر کم مصرف مفید است و برای انجام اعمال فتوشیمیایی گیاه، خنثی کردن بار الکتریکی مثبت حاصل از نقل و انتقال کاتیون ها ضروری و بر میزان ابگیری سلول های گیاهی تاثیرگذار است (4). کلراید هم از طریق ریشه و هم از طریق برگها براحتی جذب گیاه می شود و در غلظت های زیاد سبب مسمومیت گیاه، سوختگی برگ و خشک شدن بافت های گیاهی می گردد (4). شوری وسطوح آن در خاک و آب های آبیاری با توجه به هدایت الکتریکی و غلظت یون کلراید موجود در آنها بیان میشود (3). و ECe خاک به عنوان شاخصی از کل نمک های محلول خاک می تواند به کار گرفته شود که در این خصوص برخی روابط تجربی ارائه گردیده است، که به دلیل اختلافات مشخص در وزن های اکی والانی و نسبت موادحل شده عمده در عصاره های خاک و نمونه های آب، رابطه بین هدایت الکتریکی و غلظت نمک تقریبی بیش نیست (5)، اما این روابط در بسیاری از کارهای متداول و نیز در برآورد خطاهای کلی موجود در تجزیه شیمیایی خاک ها و تفسیر تجزیه ها کارایی خود را نشان داده اند (1). اندازه گیری ECe نمونه ها ی خاک؛ سریع، دقیق و مستقل از اندازه و شکل نمونه خاک است (3)، درحالی کهمقدار کلر به طور معمول با تیتراسیون عصاره خاک با نیترات نقره صورت می گیرد نسبت به اندازه گیری ECe وقت گیر و پر هزینه تر است و از آنجا که غلظت یون کلراید و هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک دو پارامتری هستند که اغلب برای ارزیابی پتانسیل تولید در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک به کار می روند، لذا هدف از این مطالعه یافتن روابطی بین غلظت کلر در عصاره اشباع خاک با ECe خاک و مقایسه این روابط درخاکهای با بافت سبک و خاک های دارای بافت سنگین و همچنین بررسی امکان پیش بینی و تخمین غلظت کلر نمونه های خاک از روی هدایت الکتریکی عصاره اشباع آن است.