معانی نحو، اساس بلاغت در سیرالملوک نظام‌المک (تبیین غلبة معانی نحو بر بیان و بدیع در شکل‌گیری نظام بلاغی سیرالملوک)

بررسی آثار بلاغی ادب فارسی و پژوهش­های پیرامون آن نشان می­دهد که پژوهشگران، به نظام زیبایی­شناختی مستقل و معینی در حوزة پژوهشی نثر فارسی قائل نیستند. حال آن­که بررسی­های موردی متون نثر نشان می­دهد که نه تنها این آثار، نظام زیبایی­شناختی مستقل و مؤثری دارد، این نظام زیبایی­شناختی همسویی کارآمدی با رسالت متون نثر-که انتقال معنا از مؤلف به خواننده است- دارد. معانی نحو، به عنوان یک شیوة بلاغی مستقل، تبیین کنندة بسیاری از شگردهای بلاغی مورد استفادة مؤلفان آثار منثور ادبی است. نظامی که به دلیل اولویت نداشتن در نظام بلاغی نظم فارسی، به اندازة دو حوزة دیگر بلاغت یعنی بیان و بدیع در معرض توجه نبوده و نیست. نگارنده در پژوهش حاضر سعی کرده­است تا با بررسی دقیق فصل­های سی­و نهم و چهلم سیرالملوک نظام­الملک از منظر علم معانی، نظام زیبایی­شناختی یکی از مهمترین متون منثور ادبیات فارسی را برجسته کند و نشان دهد که این نظام، هم کاملاً مؤثر و کارآمد و هم کاملاً منطبق با رسالت مؤلف از تولید این متن است. از سوی دیگر با تحلیل این متن از منظر بیان و بدیع نشان داده­است که هنرسازه­های این دو حوزة بلاغی سهم ناچیزی در زیبایی این متن دارد.