سیمای هنری معشوق در غزل معاصر شاعران ایرانی
محل انتشار: فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، دوره: 16، شماره: 38
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 531
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ISLART-16-38_022
تاریخ نمایه سازی: 3 دی 1399
چکیده مقاله:
مضامین عاشقانه و توصیف معشوق یکی از ارکان ثابت غزل به عنوان یک قالب شعری از ابتدای پیدایش آن بوده است. با این حال بررسی سیر تاریخیِ غزل حاکی از این است که در برخی از مقاطع تاریخی تحولاتی در مضامین آن به وجود آمده است. بدون شک مجموعهای از تحولات در فضایِ فرهنگی و اجتماعی یک جامعه میتواند در ایجاد تحول در سبکهای شعر و مضامین غزل به عنوان مجرایی برای بیان احساسها و تعلقات روحی نقش داشته باشد. معشوق در غزل کلاسیک از سیمایی کلی و ثابت برخوردار بوده و تا قبل از مشروطه تغییری در سیمای او در توصیفاتی که غزلسرایان از او داشته‌اند، دیده نشده است اما بررسی غزلیات شاعران معاصر نشان میدهد تحولی در مضمامین عاشقانه آن به خصوص در معرفی سیمای معشوق پدید آمده است که میتوان گفت به توصیف هنریتری منجر شده است. سوالی که اینجا میتوان مطرح کرد این است که کدام مؤلفهها در غزل شاعران معاصرِ ایران سبب پیدایی سیمای هنریِ معشوق شده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد تغییر و تحول شگرف در توصیف هنری معشوق در دوره معاصر ناشی از نوع نگرش عاشق ـ شاعر به معشوق است. مولفههایی چون ترکِ توصیفات تکراری و کلیشه‌ای سیمای معشوق در غزل، کاربستِ مشبه‌به‌ها و وجه‌شبه‌های بدیع و نو در توصیف سیمای معشوق و ابداع صفات و ترکیبات تازه به عنوان صفت معشوق سبب شده است تا علاوه بر تغییراتی که در ساختار، فرم، قالب و زبان غزل روی داد، معشوق کلیت خود را از دست داد و به سوی فردیت حرکت کند. هم چنین رابطه‌ی مالک و مملوکیِ عاشق و معشوق که حاصل غزل کلاسیک بود، جای خود را به یک رابطه‌ی دو سویه همراه با درک متقابل از یکدیگر داد. این تغییرات ناشی از تغییر ذهنیت غنایی شاعر نسبت به انسان و اجتماع است. نشان میدهد که عاشق و معشوق به یکدیگر نزدیکتر شدهاند و بسیاری از خواستههای عاشق که در گذشته یک آرزو بوده، امروز دست‌یافتنی شده است. این رویکردِ غزلسرایان معاصر به ترسیم هنری از سیمای معشوق در غزل انجامیده است. اهداف پژوهش 1. تببین چرایی ایجاد تحول در سیمای معشوق در غزلِ معاصر ایران 2. ارائه مؤلفههای مؤثر در ایجاد توصیف هنری از معشوق در غزلیات معاصر در ایران سوالات پژوهش 1. چه عواملی در ایجاد تحول در غزل معاصر و توصیف از معشوق نقش داشتند؟ 2. کدام مؤلفهها در غزلیات شاعران معاصر منجر به ترسیم هنری از از سیمای معشوق شده است؟
کلیدواژه ها:
نویسندگان
حسین خلفی
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
جلیل نظری
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
مهدی فاموری
استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :