نگرشی روان شناختی به رمان «من او»

پژوهشگران در حوزۀ نقد ادبیات داستانی، غالباً به موضوع شخصیت‌پردازی از منظر عناصر داستان نگریسته‌اند و کمتر با نگاهی روان‌شناسانه به تجزیه و تحلیل شخصیتی ‌پرداخته‌اند. در حالی که خوشبختانه بسیاری از رمان‌های فارسی، در نمایش نظریه‌های روانکاوی، روان شناختی و لایه‌های شخصیتی ظرفیت بالایی دارند. «من او» از رضا امیرخانی از این دست رمان‌هاست که نویسنده ناخودآگاه از شخصیت‌های داستانی خود تحلیل روان‌شناختی کرده و یا این زمینه را برای مخاطب خود فراهم کرده است. وی به لحاظ شخصیت‌پردازی داستانی نیز توانایی خود را به منصۀ ظهور می‌رساند؛ ولی هدف ما در این جستار، نشان دادن یکی دیگر از الگوهای ارتباط ادبیات و روان‌شناسی است. ضمن این که نظری به «جریان سیال ذهن» - است که در این رمان نمود خاص دارد– خواهیم کرد. فرض وجود پیوندهای عمیق و دیرینه بین ادبیات داستانی و روان‌شناسی، ضرورت انجام این پژوهش را اثبات می‌کند. شخصیت اصلی رمان، علی فتاح نمونۀ یک فرد تکامل یافته و پویا است که با حضور کهن الگوی پیر خردمند، در جهت رسیدن به وحدت درون و وحدت با کمال مطلق هستی موفق می‌گردد.