راهبردهای فهم پدیده اسلام‌هراسی بر پایه شرق‌شناسی

اسلام­ هراسی عبارت از خصومت غیرمنطقی برخی گروه­ها و جریانات غرب‌ محور با مسلمانان است. دشمنی و خصومت مفروض به لحاظ نظری ومرجعی تفکری بربنیادهای نظری متعدد و نوعی گفتمان ایدئولوژیک بسیارپیچیده متکی و مبتنی است که طبعاً برای شناخت عمیق­تر پدیده «اسلام­هراسی» ناگزیر از مراجعه به منابع کلاسیک و معاصر مرتبط با آنها هستیم. در این مقاله، با گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه­ای معتبر و با بهره­گیری از روش توصیفی-تحلیلی، به واکاوی یکی از مهم­ترین مبانی نظری اسلام­ هراسی یعنی گفتمان «شرق­شناسی» به­ ویژه رویکرد انتقادی ادوارد سعید به آن و نیز تاریخچه، تعاریف و کارکردهای تاریخی این گفتمان، ازجمله خدمتبه سیاست و استعمار می­پردازیم.همچنین، نحوه تعامل قاطبه مستشرقان با اسلام و مهم­تر از آن، پیوند میان دو مفهوم اسلام­هراسی و شرق­شناسی موردبحث قرار خواهد گرفت. نتیجه نهایی، لزوم شناخت و بررسی انتقادی «کلیشه ­های شرق­ شناسانه» است که در سده‌هایاخیر، همواره به­ عنوان منبع و مرجع اطلاعاتی غربیان از اسلام و مسلمانان مورداستناد قرارگرفته و به‌ نوعی منشأ و ریشه اسلام ­هراسی معاصر محسوب می­شوند. برخی از مشهورترین این کلیشه­ ها عبارتند از: عقب‌مانده و توسعه ­نیافته، نابهنجار و منحرف، فرومایه و نازل، ثابت و یکنواخت، متحجر و متعصب، شرور و جنگ­طلب، تندرو و تروریست، خشونت­گرا و زن­ ستیز و غیره.